Amian Marcelini lindi ndërmjet viteve 332 e 335 të e. sonë në Antiohi të Sirisë. Ishte me prejardhje greke, por i pëlqente të hiqej si romak dhe të shkruante në gjuhën latine. Shërbeu në ushtri në kohën e Konstantit II. Më vonë në vitin 360 u tërhoq në jetën private. Në vitin 378 vendoset përfundimisht në Romë, ku i vuri vetes për detyrë të shkruajë historinë e Romës aty ku e kishte ndërprerë Taciti. Kjo vepër e njohur me titullin "Res Gestae" (Historia) është një nga më të mirat e më të përpiktat e historiografisë romake. Përbëhej nga 31 libra dhe trajtonte kohën nga perandori Nerva (viti 96 i e sonë) e deri tek Valensi (viti 378 i e. son). Nga kjo vepër na janë ruajtur vetëm librat 14-31, ku autori flet mbi historinë e kohës së tij që nga viti 353 deri në vitin 378.
Amiani ishte pagan, ai kishte një simpati të madhe për Julianin, megjithëkëtë gjykimi që jep mbi të është më se objektiv; ai nuk i kalon në heshtje gabimet e tij. Historia e Amianit i përshtatet shijes së kohës dhe ka paraqitje retorike, por shpesh herë ai del nga tema duke u hedhur në tregimet me brendi gjeografike.
Vepra e Amianit i lë shumë pas të gjitha burimet e tjera historike të kohës qoftë përsa i përket vlerës së saj historike, qoftë dhe paanshmërisë. Kjo vepër ka një rëndësi burimore të dorës së parë edhe për historinë e Ilirikut në shek. IV. Në të jepen të dhëna me karakter historik, gjeografik dhe etnografik; përmenden qytete, kështjella dhe rrugë, flitet për masat që mori Roma për mbrojtjen e pellgut të Danubit dhe brendisë së vendit; jepen gjithashtu të dhëna nga jeta ekonomike, shoqërore dhe administrative, etj.