Banesa me oborr-korridor
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Banesa me oborr-korridor

Banesa me oborr-korridor, më e organizuar se banesa me oborr të jashtëm, zhvillohet rreth një boshti simetrie. Ky bosht që kalon mespërmes oborrit, e ndan banesën në dy blloqe me sipërfaqe afersisht të barabarta: në bllokun e parë ndihmës njëkatësh, dhe bllokun e dytë, shtëpinë e mirëfilltë dykatëshe. Skema organizative e mjediseve në këto dy blloqe nuk është hierarkike, si në banesën me shtëpi zjarri dhe atë me peristil, por parataktike, me mjedise të vendosur përbri, në komunikim të drejtpërdrejtë me njëri tjetrin. Numri i kthinave në dy katet e banesës lëviz nga 8 në 11, ndërsa sipërfaqja e katit të parë 260-300 m2, sa 2/3 e sipërfaqes së banesave me peristil me të cilat qëndrojnë shpinë më shpinë. Element unifikues dhe fokus i shtjellimit të banesës është oborri-korridor (40- 60 m2), trajtimi i të cilit ndryshon nga rasti në rast. Në Nikaia, ai merr mbi vete shrregullsinë e truallit duke sakrifikuar dhe deformuar vetveten. por duke ruajtur të pacenuar formën e rregullt gjeometrike të dhomave.

Në Antigonea dhe Apolloni oborri zhvillohet me kënde të drejtë në formën e shkronjës L. Në Apolloni shtagë e parë e tija është korridori që ndërlidh banesën me mjedisin e jashtëm. Gjurmët e suvasë dhe afreskut, tregojnë se ky trakt ka qenë i mbuluar dhe i trajtuar me përkujdesje artistike. Shtaga në vijim, oborri i hapur, e shkëpuste bllokun e shërbimit nga banesa e mirëfilltë, ndriçonte dhe ajroste mjediset, siguronte kalimin drejt tyre dhe shërbente për qëndrim kohëve të ngrohta. I ndriçuar mirë dhe i mbrojtur prej shiut dhe rrezeve të forta të diellit nga strehët, ky oborr mund të kundrohet edhe si oborr peristil rudimentar. Në Apolloni, në të mund të kalohej drejt nga rrugica që e ndante nga banesa tjetër, duke shmangur kalimin nëpërmjet andronit.

Në bllokun e shërbimit, punishte-dyqanet, magazinat dhe ambientet e gatimit kombinohen lirshëm me njëri tjetrin. Këto mjedise, kapen qartë në Margëlliç, ku pranë tyre ndodhet edhe stera për 2.500 1 ujë. Në Antigonea, në kompleksin trekthinësh të punishte-dyqanit të lëkurë-regjësit klientët kalonin nga rruga, ndërsa i zoti nga brenda shtëpisë. Pytosat dhe veglat e përpunimit të lëkurëve tregojnë se në këtë kompleks regjej dhe tregtohej lëkurë.

Banesa me oborr-korridor, ndryshe nga banesa me peristil që kërkon një truall krejt të rrafshët, mund të shkallëzohej në rrafshe me lartësi të ndryshme, kalimi tek të cilët kryhej me shkallë të brendshme. Tipologjikisht, supozojmë se pjesët e pasme të banesës në Antigonea dhe Apolloni, të shkëputura qartë nga pjesët e tjera ishin dykatëshe, ndërsa pjesët e përparme njëkatëshe. Prania e afreskut, mozaikut dhe antefikset cilësorë, tregojnë se ky tip banese i përkiste shtresave të kamura artizane-tregtare, cakut të poshtëm dhe të mesëm të këtij shtresëzimi, ndërkohë që caku i lartë i përkiste pronarëve të banesave me oborr peristil.

info@balkancultureheritage.com