Bazilika A
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Bazilika A

Pamje ajrore e Bazilikës A, në plan të parë muri i agorasë në sfond cisterna e stadiumit, banjat e Justinianit dhe bazilika C

Bazilika është ndërtuar brenda agorasë së periudhës helenistike, duke shfrytëzuar pjesërisht mbetjet konstruktive të krahut verior të stoas në formë L në një pozicion zotërues ndaj pjesës veriperëndimore të qytetit. Pjesët përbërëse të këtij monumenti janë ngritur në nivele të ndryshme, duke u ngjitur gradualisht nëpërmjet një shkallareje, portiku, narteksi për të arritur në naos. Nuk kanë qenë kushtet topografike ato që kanë përcaktuar shkallëzimin e ngritjes së nivelit të pjesëve të bazilikës, por kanë qenë vetë ndërtuesit që kanë zgjedhur një terren të tillë të pjerrët, për të rritur monumentalitetin e godinës.

Gjithë sheshi në lindje dhe në jug të bazilikës, është lënë pothuajse pa ndërtime të tjera në një distancë të konsiderueshme, gjë që nuk përsëritet te bazilikat e tjera të qytetit. Bazilika A është trenefshe, me një absidë gjysmërrethore e transept trepjesësh. Hyrja orientohej nga Perëndimi duke u ngjitur në një shkallare dhe duke kaluar nëpër portik e narteks.

Dy kthina në anën jugore, shërbenin për përgatitjen e ceremonive. Kisha kishte përmasa monumentale me gjatësi maksimale 38,22 m dhe gjerësi maksimale 23,42 m. Gjendja e ruajtjes së këtij monumenti lejon të përcaktohen qartë elementet planimetrike dhe vëllimore. Nefet ndahen njëri nga tjetri me harkada të ngritura mbi shtylla të murëzuara dhe këto të fundit mbi një stilobat të lartë. Hapësirat midis shtyllave kanë qenë të mbyllura me parapete. Nefet ndërpriten nga transepti me tri pjesë, ku në mes është sanktuari i përcaktuar qartë nga bazamenti i ruajtur mirë. Kangjella e sanktuarit në fazën e parë ka qenë e ulët, kurse në fazën e dytë u lartësua. Sintroni (synthronon) me tri shkallë ka qenë i pajisur me një podium druri, i rrallë në formën e tij në kishat e kësaj periudhe. Para absidës, poshtë altarit ruhet vetëm depua e relikeve në formë kryqi. Në një fazë të dytë, mbi narteks është shtuar një galeri.

Skulptura e dekoruar arkitektonike dhe ajo e instalimeve liturgjike, që ka arritur deri në ditët tona e plotë apo e fragmentuar, është e punuar në gur gëlqeror të marrë nga guroret e Bylisit. Numrin më të madh e përbëjnë pllakat ndarëse të kangjellës dhe parapetet ndarëse të nefeve, si dhe kornizat e vendosura në ballin e bazilikës. Në numër më të vogël janë kapitelet dhe kapitelimpostet, të dekoruara me motive të pasura dhe të larmishme gjeometrike, floreale dhe zoomorfe.

Sanktuari, nefi qendror e verior, krahu verior i transeptit dhe narteksi e kanë dyshemenë të shtruar me mozaikë shumëngjyrësh. Motivet janë të larmishme dhe ndonjë prej tyre është krijim i kësaj atelieje. Bazilika A është ndërtuar në gjysmën e parë të shek.V dhe djegur gjatë dyndjeve sllave në mesin e shek.VI m. Kr. (547-548).

info@balkancultureheritage.com