Elida
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Elida

Pranë të ashtuquajturit Hipodam është vendosur një bazament tjetër prej mermeri në trajtë gjysmërrethi, në të cilin gjenden Zeusi dhe Tetis e Himera që i luten atij për të bijtë. Të gjitha këto janë në mes të bazamentit. Në njërin dhe në tjetrin skaj janë përfytyruar me paraqitje luftarake Akili e Memnoni. Aty gjenden po ashtu përballë njëri-tjetrit barbarë e helenë, Odiseu me Helenin, pasi të dy fituan famë në ushtritë e tyre për dituri; Menelau me Aleksandrin për armiqësinë që kishte njëri kundër tjetrit, Aiasi i Telamonit me Deifobin. Të gjitha këto janë punuar nga Lyki, i biri i Myronit ia kushtuan apolloniatët e Jonit. Në këmbët e Zeusit me shkronja të vjetra është shkruar:

"Këtu gjendemi si dhuratë e ApoIIonisë

të ndërtuar pranë Jonit nga Foibi flokëgjatë;

fituesit kundër abantëve Zeusit ia kushtojnë

një të dhjetën e plaçkës të marrë në Tronion"

Krahina e Abantisë dhe qyteti që gjendet atje, Troni, ndodhen në Thesprotinë e Epirit, pranë maleve Keraune. Duke u kthyer nga Ilioni anijet e helenëve u shpërndanë; lokridasit e Tronit në breg të lumit Boagr dhe abantët e Eubesë me tetë anije erdhën te malet Keraune. Atje zunë vend dhe ndërtuan një qytet me emër Troni dhe në marrëveshje të përbashkët e quajtën Abantidë gjithë krahinën që banonin, por luftuan dhe u dëbuan nga fqinjët e tyre apolloniatë. Apollonia ishte një koloni e Korkyrës dhe korintasit morën një pjesë nga plaçka...

Një tjetër shtatore e Zeusit është vendosur pranë karrocës së Kleostenit. Për këtë do të flas më poshtë...

Elida (II)

Sipër Pantarkut është një karrocë e Kleostenit, një burrë nga Epidamni. Është punuar nga Ageladi dhe gjendet prapa Zeusit, të cilin helenët e ngritën pas betejës së Platesë. Kleosteni i përmendur më lart fitoi në olimpiadën e 66-të dhe /me këtë rast/ i kushtoi /Zeusit/ edhe portretin e tij dhe karrocierin. Janë shkruar edhe emrat e kuajve, Foiniks dhe Koraks, kurse nga të dy anët, afër zgjedhës /emrat/ Knakias, nga e djathta, dhe Samo nga e majta. Mbi karrocën lexohet:

"Detari Kleosten nga Epidamni më vuri këtu, pasi fitoi me kuaj garën fisnike të Zeusit".

Kleosteni qe nga ata helenë që mbanin kuaj dhe i pari që dhuroi portretin e tij në Olympia...

Epidamnasit, në kohën tonë, banojnë në tokën ku banonin që në fillim, por jo edhe në qytetin e vjetër, po në një qytet që është pak larg të parit; qyteti i sotshëm quhet Dyrrah nga emri i themeluesit...

Mbas vdekjes së Agathoklit, që kishte qenë më parë tiran i Syrakuzës, doli një tiran tjetër. Ky qe Hieroni, që sundoi në vitin e dytë të olimpiadës 120, në të cilën fitoi garën Idai nga Kirena. Ky Hieroni kishte ardhur mik te Pirro Aiakidi dhe së bashku celebroi martesën e të birit Gelonit me Nereidën, të bijën e Pirros.

Pirro Aiakidit, mbretit të Thesprotisë epirote, i cili tregoi shumë trimëri, që do të kujtohen përherë, dhe që unë i kam shpjeguar në tregimet athinase, ia kushtoi në Altis Thrasibuli nga Eleioni...

Gjenden po ashtu fituesit e vrapimit të fëmijëve, Meneptolemi, nga Apollonia e bregut të Jonit dhe Filoni korkyras...

Thesarurët e tretë e të katërt janë dhuruar nga epidamnasit dhe byzantasit; ai i të parëve ka botën e mbajtur nga Atlasi dhe Herakliu dhe pemën e Hesperideve, mollën me gjarpërin të përdredhur rreth saj. Të gjitha këto janë punuar rej kedri, nga Teokleu, i biri i Hegylit. Që botën e bëri bashkë me të birin e tregon jetëshkrimi që gjendet aty. Hesperidet, të bartura më pas nga banorët e Elidës, janë po ato që në kohën time ishin në Heraion. Thesaurin e epidamnasve e bënë Pirrua dhe djemtë e tij Lakrati e Hermoni...

info@balkancultureheritage.com