Herodiani
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Herodiani

Mbi jetën e Herodianit, autorit të historisë së perandorisë romake pas vdekjes së Mark Aurelit, nuk dimë pothuaj asgjë. Të vetmin burim mbi jetën e Herodianit e gjejmë tek vepra e tij, megjithëse edhe ku ai flet shumë pak për veten e vet. Me sa duket Herodiani ishte me prejardhje nga Siria. Disa përcaktojnë si vendlindje të tij Antiohinë, duke e argumentuar këtë mendim, jo në mënyrë bindëse, me faktin se ai shkruan gjerë e gjatë për këtë qytet. Për një kohë Herodiani ushtroi funksione të caktuara në administratën civile. Në vitet 192 dhe 204 gjendet në Romë, ku mori pjesë edhe në shfaqjet e organizuara në këto vite prej perandorëve Komod dhe Septim Severit.

Në historinë e tij të Romës, të ndarë në tetë libra, të cilën e shkroi në vitet 240-250, Herodiani përshkruan ngjarjet në mes viteve 180-238 të cilat ai dhe i jetoi. Për këtë vepër ai grumbulloi një material faktik të jashtëzakonshëm, por në shtjellimin e tij ai tregohet jo i aftë dhe i pafrymëzuar.

Stili i tij nuk është i qartë dhe i saktë, ka shprehje të rënda dhe vende-vende të pështjelluara e me plot përsëritje.

Libri II

Ndërsa (Nigri) mendonte këto gjëra dhe ushqente shpresa të kota, u njoftoi ilirëve dhe gjithë ushtrisë, që gjendej përtej brigjeve të Istrit dhe Rinit, ngjarjet, me qëllim që të pengonin barbarët që gjendeshin në atë anë dhe të ruanin kështu kufijtë e shtetit romak. Komandant i gjithë forcave panone ishte Severi, burrë, me prejardhje nga Libia...

Severi e dinte se ushtarët, që ishin në Iliri, ruanin akoma gjallë kujtimin e sundimit të Pertinaksit. Në të vërtetë në kohën e sundimit të Mark Aurelit, Pertinaksi, i cili ishte atëherë komandanti i tyre i përgjithshëm dhe sundimtar i Ilirisë, kishte korrur bashkë me ta fitore të shumta mbi germanët, duke dhënë shembuj trimërie në luftë kundër armiqve.

Duke i nxitur, pra me letra të gjithë ilirët... si edhe krerët, i bëri për vete. Pas kësaj duke mbledhur ushtarët nga të gjitha vendet, Severi, pasi i shtoi emrit të tij atë të Pertinaksit, (me këtë ai synonte t'u bënte përshtypje jo vetëm legjioneve të Ilirisë, por edhe popullit romak, i cili ruante kujtimin për Pertinaksin), i mblodhi në një fushë të hapur, hipi mbi një tribunë të përgatitur posaçërisht për të dhe u foli...

Juliani nuk guxonte as të dilte jashtë qytetit, por u tha, duke u lutur,

ushtarëve të tij të armatosen, të bëjnë ushtrime të rregullta dhe të hapin hendeqe përpara qytetit /Romësj, por përgatitjet e tij kundër Severit ishin bërë në mënyrë të tillë që lufta të zhvillohej brenda qytetit; të gjithë elefantët që nuk u shërbenin romakëve, vetëm se për kortezhe, i stërviste që të mbanin mbi shpinë kulla dhe njerëz, duke menduar se kështu ilirët do të frikësoheshin dhe kuajt e armiqve do të trembeshin nga pamja dhe madhësia e jashtëzakonshme e këtyre kafshëve që nuk i kishin parë deri atëherë. Në të njëjtën kohë i tërë qyteti përgatitej për luftë dhe farkëtonte armë.

Pasi mbaroi së dhëni urdhëra , ushtarët ilirë hynë në mes tyre dhe i kapën, u hoqën shpatat e shkurtëra të paradës të zbukurura me ar e argjend, që i mbanin të ngjeshura në brez, rripat, rrobet dhe plaçkat e tjera ushtarake, që kishin me vete, dhe i përcollën prej atje të zhveshur...

Libri III

Nigri, kur mori vesh se Severi u bë zot i gjendjes në Romë - gjë të cilën nuk e priste are e që ai ishte shpallur nga senati pemador e ishte nisur kundër tij me gjithe ushtrine tokesore të Ilirisë dhe me gjithë flotën që kishte, u frikësua shumë dhe dërgoi lajmëtarë te gjithë sundimtarët e popujve, duke i urdhëruar që të mermin masat e nevojshme për të majtur gjithë hyijet dhe limanet.

Libri VI

Përshkoi rrugën me nxitim të madh dhe duke kaluar nga fiset dhe lëmet, Aleksandri vizitoi Ilirinë dhe pasi mblodhi në këto vende një ushtri të madhe arriti më në fund në Antiohi.

Por papritur aritën lajmëtarë dhe letra nga komandantët, të cilëve u kishte besuar sundimin e Ilirisë, që e tronditën Aleksandrin dhe e futën në tëlashe edhe më të mëdha. Ata i shkruanin /perandorit/ se germanët kishin kaluar Rinin dhe Istrin, se shkretonin shtetin romak, duke sulmuar me forca të shumta lëmet që gjendeshin në brigjet e lumenjve dhe qytetet e fshatrat i keqpërdomin.

Gjithashtu nuk ishin më pak të rrezikuara edhe fiset ilire, që ishin kufitare dhe fqinje të Italisë, dhe shtonin se ishte e nevojshme prania e tij në krye të gjithë ushtrisë që kishte. Lajmet e turbulluan Aleksandrin dhe zemëruan ushtarët ilirë, të cilëve u dukej se i plakosi një fatkeqësi e dyfishtë. Së pari vuajtjet në luftërat me persët, dhe së dyti për ato që mësuan mbi humbjet e të afërmëve të tyre nga germanët, prandaj filluan të ngrenë krye, duke e fajësuar Aleksandrin se pasi humbi luftën në Orient vetëm e vetëm nga moskujdesia dhe frika e tij, tashti kishte plot dyshime dhe 4 lëkundje përpara ngjaijeve që do të ndodhnin në pjesën veriore të perandorisë. Porse

Aleksandri dhe oborrtarët e tij filluan të shqetësoheshin për fatin e vetë Italisë.

Kërcënimi i germanëve i dukej shumë më i rrezikshëm se ai që vinte nga ana e persëve. Këta të fundit jetojnë diku në lindje, të ndarë me tokë të gjatë dhe det të hapët dhe vendin e italikëve mezi e dëgjojnë, ndërsa fiset ilire, të cilat jetonin të grumbulluara në një rrip të ngushtë toke dhe nuk zinin veçse një pjesë të vogël të territorit romak, bënin që germanët të ishin shumë afër italikëve.

info@balkancultureheritage.com