Kassopea
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Kassopea

Teatri i ri i Kassopeas (Kamarina, Greqi), ndodhet në agora, 600 m larg teatrit të hershëm dhe të madh të qytetit, Kassopeas 1. Shkallarja e ngritur mbi një suke dheu, orientohet me 276° ndaj perëndimit. Ky orientim shmang peizazhin fantastik të rrethinave dhe detit dhe e drejton shikimin ndaj rrafshit monoton të qytetit. Kjo tregon se peizazhi nuk ishte më pjesë e butaforisë dhe prej tij hiqej dorë lehtë.

Teatri është i vetmi ndërtim që i shmanget ortogonalitetit të rreptë urban, duke e mbyllur pjerrtas, me 15°, anën lindore të agorasë. Ky riformulim, pasqyron frymën e kapërcyellit të shekujve IV/III p.e.s., shprishjen e kontureve të shtangëta ortogonale dhe kalimin në rakurse të lira. Shkallarja 6.5 m e lartë dhe e pjerrët, i brenda-shkr uhet një strukture mbajtëse katërkëndëshe, lehtësisht trapeze (fig. 103, 37 x 20.5 m). Kësaj strukture i bashkëngjitet nga pas një monument në trajtë shëtitoreje.

Shkallarja ka 19 rreshta, me lartësi më të vogël se nor-malja (0.31 x 0.7 m). Si e tillë pjerrësia e saj prej 21 °5 është larg këndit ideal 26 °. Por, falë përmasave të reduktuara të teatrit, akustika nuk pëson ndonjë dëm të ndjeshëm. Nga mbrapa shkallarja vazhdon rigorozisht rrethore, me dy platforma trekëndëshe me destinacion të paqartë anash.

Muret e strukturës mbajtëse përforcohen çdo 3- 3.5 m me kontraforte. Muratura e tyre është poligonale dhe me fuga cilësore, e njëjtë me muraturën e ndërtimeve të tjera sociale të kapërcyellit shek. IV/III p.e.s. Sipas përmasave dhe karakteristikave të mësipërme, Kassopea 2 kishte një kapacitet për 1500- 1800 spektatorë.

Orkestra dhe ndërtesa skenike. Shtyrja e ballinave të shkallares 2 m para qendrës së orkestrës, i jep shkallares formën karakteristike të unazës ekscentrike dhe orkestrës formën e shkronjës U. Diametri i rreshtit të parë (14.4 m), është thuaj i barabartë me gjatësine e ndërtesës skenike, ndërkohë që rrethi i saj hipotetik prek tangjent ballin e skenës. Hyrja në orkestër është e lirë, pa korridore anësore.

Ndërtesa skenike është relativisht e vogël (15.2 x 6.7 m, 100 m2). Në shikim të parë ajo ka planimetrinë tipike të teatrit të madh, me paraskena dhe tbyromata. Por, parë nga afër kjo strukturë nuk funksionon. Nëse paraskeniat do të zhvilloheshin në lartësi, ato do të pengonin shikimin e spektatorëve të pykave anësore dhe të vetmit që do mund ta ndiqnin të plotë shfaqjen do ishin spektatorët e pykave të mesit.

Gjithçka nis e funksionon së mbari, nëse daljet në trajtë paraskene do t’i konsideronim bazamente për shtrirjen e palkut skenik më gjerë se skena, si në rastin e Prienës.

Si të tillë, do të rikonstruonim një skenë dykatëshe me palk skenik (logeion) më të gjatë se ndërtesa skenike (15.20 ndaj 9.8 m), pas të cilit ndodhej ndërtesa skenike (9.8 x 6.7 m) me ballë me tre thyromata. Në stilobatin e ballit të palkut (prosceniori) mund të mbështeteshin 6 kolona,

të cilat krijonin 7 hapësira drite (1.11 m) për panelet e 15.20 m pikturuara (pinakes).

Datimi. Paralelet e strukturës mbajtëse të shkallares hasen në Assos, Morgantina dhe Akrai (Magna Graecia) dhe në Neapleuron, i cili në shek. III p.e.s. ishte pjesë e landshaftit arkitektonik epirot.

Element qartësisht datues është kolonada dorizuese e stoas së pasme, karakteristike për fillimin e shek. III.

info@balkancultureheritage.com