Libri XXIX
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Libri XXIX

Filipin e shqetësonin gjithnjë me sulmet e tyre dardanët dhe gjithë popujt e tjerë fqinjë; midis këtyre /popujve/ dhe mbretërve maqedonas ekzistonte, si të thuash, një urrejtje e pashuar, kurse Filipin ata /përveç kësaj/ e përbuznin për moshën e tij të re. Por Filipi pasi i dëboi armiqtë, nuk u mjaftua vetëm me mbrojtjen e tokës së vet por përpiqej të fillonte luftën me etolët.

Ndërsa Filipi po mendonte për këtë luftë, tek ai erdhi dhe filloi t'i lutej mbreti i ilirëve Demetri, i cili pak kohë më parë kishte pësuar disfatë nga konsulli romak Pauli. Demetri iu ankua për padrejtësitë e romake të cilët nuk kënaqeshin me Italinë por, të pushtuar nga një shpresë e paturpshme për të zotëruar gjithë botën, luftonin kundër të gjithë mbretërve. Kështu, pasi vendosën me çdo kusht sundimin mbi Siqelinë, Sardinien, Spanjën, më në fund mbi gjithë Afrikën, ata filluan luftën me  punët dhe Hanibalin. Edhe atë /Demetrin/ romakët e sulmuan vetëm sepse tokat e tij kufizoheshin me Italinë dhe me pretekstin se asnjë mbret tjetër s'kishte të drejtë të ekzistonte pranë kufijve të shtetit të tyre. Por edhe vetë Filipi duhej të shqetësohej për këtë sepse sa më e fortë dhe e nderuar të bëhej mbretëria e tij, aq më armiq të egër do të bëheshin për të romakët. Përveç kësaj Demetri i premtoi Filipit t'i linte mbretërinë e vet, të cilën e kishin pushtuar romakët, sepse atij do t'i vinte më mirë që atë ta zotëronte aleati i tij, se sa armiqtë. Me fjalë të tilla Demetri e shtynte Filipin të linte të qetë etolët dhe të fillonte luftën me romakët; ai mendonte se kjo do t’i kushtonte më pak telashe, sepse ai kishte dëgjuar se romakët ishin mundur nga Hanibali në liqenin e Trazimenit. Prandaj, që të mos i takonte të bënte njëkohësisht shumë luftëra. Filipi bëri paqe me etolët, pa lënë të kuptohet se do ta shpinte luftën në një vend tjetër, por gjoja nga kujdesi për t’i siguruar paqen gjithë Greqisë. /Filipi/ pohonte se Greqinë nuk e ka kërcënuar kurrë një rrezik i tillë /si tani/, sepse në perëndim janë ngritur dy fuqi të mëdha t reja, punët dhe romakët, të cilët vetëm një gjë i mabn nga sulmi kundër Greqisë dhe Azisë, lufta që bëjnë midis tyre për sundim. Ai që do të fitonte në këtë luftë do të nisej menjëherë për në Lindje.

Filipi e dinte se ata që tani haheshin midis tyre me një forcë kaq të madhe, nuk do të kënaqeshin vetëm me fitoren dhe se atë e kërcënonte lufta me atë që do të fitonte. Për këtë arsye Filipi, si mbaroi luftën me etolët, nuk mendonte për asgjë tjetër veç për luftën midis punëve dhe romakëve dhe peshonte forcat e secilit prej këtyre popujve veçmas. Por edhe romakët, megjithëse punët dhe Hanibali i kërcënonin drejtëpërsëdrejti, nuk e ndjenin veten të qetë nga Maqedonia. Ata i  frikësonte edhe lavdia e dikurshme e maqedonasve që nënshtruan Lindjen, dhe vetë Filipi që digjej nga dëshira për tia kaluar heroizmave të Aleksandrit dhe që ata /romakët/ e nihnin si luftëtar të zoti dhe njeri të veprimit.

Për të gjitha këto arsye Filipi, me la marë vesh se romakët u thyen nga kartagasit, u shpall si armik i romakëve dhe filloi të ndërtojë anije, për të hedhur me to ushtrinë në Itali. Pastaj ai dërgoi tek Hanibali një delegat me një letër, për të lidhur aleancë.

Ky njeri u kap dhe u pru para senatit, i cili e liroi pa i bërë asnjë dëm, /sigurisht/ jo prej nderimit ndaj mbretit Filip, por me qëllim që armiku, akoma i lëkundshëm, të mos bëhej armik i padyshimtë. Por pas disa kohësh, kur romakët mësuan se Filipi kishte ndërmend të dërgonte ushtri në Itali, nisën pretorion Levin, me anije të armatosura mirë që të pengonte këtë gjë. Levini si u hodh në Greqi i shtyu etolët, me premtime të shumta, të fillonin luftën kundër Filipit; Filipi, nga ana e tij, ngriti ahejt në luftë kundër romakëve. Ndërkaq dardanët filluan të shkretojnë tokat maqedonase dhe morën me vete njëzet mijë robër, gjë që e detyroi Filipin të tërhiqej nga lufta kundër romakëve dhe e vuri përpara domosdoshmërisë që të mbronte mbretërinë e vet. Ndërsa po ndodhnin këto ngjarje, pretori Levin bëri aleancë me mbretin Atal dhe filloi të shkretojë Greqinë. Të turbulluar nga këto fatkeqësi, shtetet greke filluan të dërgojnë tek Filipi delegacione pas delegacionesh, me lutje që t'i ndihmonte. Edhe mbretër ilirë nuk i pushonin lutjet e tyre dhe kërkonin pa u lodhur plotësimin e premtimeve. Duke u ndodhur në një gjendje të tillë të vështirë e të ndërlikuar, Filipi lëkundej kundër kujt të luftonte më parë. Megjithatë, ai u premtoi të gjithëve t'u dërgonte ndihmë së shpejti dhe këtë jo sepse ishte në gjendje ta plotësonte, por që t'i mbante me shpresë dhe t'i ruante si aleatë. Fushata e parë e tij, megjithatë, ishte ajo kundër dardanëve të cilët, duke pritur kohën kur Filipi do të mungonte, i kërcënonin maqedonasit se do t'u binin me forca të mëdha. Me romakët, të cilët u kënaqën që mundën ta largonin luftën me maqedonasit, ai bëri paqe.

Tani luftën ne nuk e bëjmë me Aleksandrin e Madh, për pathyeshmërinë e të cilit kushdo ka dëgjuar, dhe as me ushtrinë e tij që mundi gjithë Lindjen, por me Filipin që është një çunak i papjekur dhe që mezi mbron nga armiqtë kufijtë e mbretërisë së tij, dhe me ata maqedonas, të cilët ska shumë kohë që i grabitën dardanët.

info@balkancultureheritage.com