Orraon (Amotopos)
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Orraon (Amotopos)

Orraon ndodhet 32 km në Jug të Dodonas dhe 30 km në Veri të gjirit të Ambrakias. Sipërfaqja 6 hektarëshe e qytetit ndahej në 22 gjysmë ishuj të përzgjatur, të tipit “per riga”. Në skajin e njërit nga ishujt, ruhet thuaj e paprekur në lartësinë e dy kateve një banesë e shek. IV p.e.s.(260 m2). Nga jashtë ajo ka pamjen e një bunkeri të gurtë, pa kurrfarë fizionomie vetjake. Ndryshe nga banesat në Kassopea me superstrukturë qerpiçi, banesa është ndërtuar e tëra me muraturë izodomike prej blloqesh të latuar guri. Balli, nga ana e rrugës, përbëhet prej xokolit me orthostate (pllaka vertikale guri) të thadruar me kujdes, mbi të cilët, ndarë nga korniza, vijon muri me blloqe po të thadruar, çka tregon për një farë kujdesi edhe për pamjen e jashtme. Anëve të tjera balli i blloqeve nuk është rrafshuar me kaq kujdes.

Banesa strukturohet qartë në dy blloqe: Prej tyre kryesori dykatësh, ndërsa ndihmësi pjesërisht dy dhe pjesërisht njëkatësh. Hyrja në skajin e banesës, të drejton nëpërmjet një korridori të ngushtë tek oborri i vogël (40 m2) në rolin e nyjës së parë shpërndarëse të banesës. Anash tij ndodhen mjediset ndihmëse dhe një kthinë e madhe (28 m2), ndërsa në ballë shtëpia e mirëfilltë, me bërthamë dhe kuintesencë të sajën shtëpinë e zjarrit.

Shtëpia e Zjarrit (6 x 7.50 m, 45 m2) zhvillohej si në Kassopea, e pandarë në kate, duke arritur në 5.90 m lartësi. Në mesin e saj ndodhej vatra e madhe, ndërsa anash kalohej në dy kthina të vogla për fjetje (4 x 2. 5 m) dhe në një mjedis shërbimi. Mjedisi i ndarë në dy kate

nga dyshemeja prej trarësh të fuqishëm, shërbente si magazinë dhe qëndrim për personelin ndihmës. Në faqen gjatësore të Shtëpisë së Zjarrit niste shkalla e ballkonit korridor, i cili të çonte në dy mjediset e fjetjes të katit të dytë.

Ndonëse muratura me blloqe të latuar dhe foletë e masive të trarëve të drunjtë, dëshmojnë për një banesë solide dhe të kushtueshme, komoditeti lë mjaft për të dëshiruar. Mjedisi kryesor, Shtëpia e Zjarrit, gjendej në errësirë, ndërsa kthinat ndriçoheshin nga frëngji dhe rrallë me ndonjë dritare të vogël me kanata druri. Si e tillë ajo ishte larg të qenit shtëpi luksoze a komode.

Banesa në Orraon, e shek. IV p.e.s., është më e vonë se banesat e gjysmës së dytë të shek. V fillimit shek. IV p.e.s. në Kassopea. Ndonëse programi i saj është i njëllojtë me atë të banesave në Kassopea, me ndarje po në dy blloqe, sipërfaqe afersisht të barabartë të banesës (285/250 m2) dhe oborrit (35 m2) dhe numër të njëjtë prej tetë kthinash, zgjidhja arkitektonike nuk është më aq puritane dhe rigide, por disi më e zhdërvjellët, në raportin e një kostumi me porosi dhe një kostumi të gatshëm.

Në Orraon, kalimi nga oborri në Shtëpinë e Zjarrit nuk është më i drejtpërdrejtë si në Kassopea, por, si në banesat e qyteteve grekë të gjysmës parë të shek. IV p.e.s. (Pireius, Priena, Olynth) nëpërmjet një holli të hapur vocërrak, me pilastra të sheshtë kuadratike në ballë. Funksioni i këtij holli, i cili s’bën asgjë tjetër përveçse zvogëlon me 10 m2 të Shtëpinë e Zjarrit, është nul, tregues ky se në shek. IV p.e.s, pompoziteti po fitonte terren ndaj racionalitetit. Trekëndëshat në relief në pilastrat, shenja apotropaioni këto, për lidhjen e syrit të lig, tregojnë se shtëpia e mirëfilltë niste pas këtij holli. Po aq kjo tregon se shoqëria e kësaj kohe kishte nisur të akulturohej me venomet e botës helene, duke pranuar deri dhe besëtytnitë e saja.

info@balkancultureheritage.com