Pozicioni gjeografik dhe shtrirja e qytetit
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Pozicioni gjeografik dhe shtrirja e qytetit

Çuka e Aetojt, mbi të cilën është ngritur qyteti, është një kodër në trajtën e një koni gati të rregullt, që i ngjan një piramide natyrale. Ajo zë një vend qendror midis Fushës së Konispolit dhe asaj të Vrinës. Pranë saj kalon lumi Pavël, pasi ai del nga gryka e Bogazit. Rrugët që vijnë nga jugu, përmes qafës së Botës dhe asaj të Likojanit, nga lindja nëpër grykën e Bogazit, si dhe ato të anës veriore qe zbresin nga zona e Butrintit përmes Fushës së Vrinës, të gjitha përplasen te kjo kodër. Tre kilometra përtej kufirit shqiptaro-grek, në breg të Jonit, qyteti kishte skelën e vet të njohur sot me emrin Kato Aetos, nëpërmjet së cilës ai lidhej me Korkyrën. Pozita shumë e përshtatshme e kësaj kodre, që zotëronte një ambient të pasur me fusha pjellore dhe kullota të mira, në kryqëzime të rrugëve tokësore e detare dhe me kushte optimale për mbrojtje, ka përcaktuar edhe zgjedhjen e saj për ngritjen e këtij qyteti antik.

Kodra e Çukës së Aetojt ngrihet 500 m mbi nivelin e detit. Është e formacionit gëlqeror. Maja e saj kurrizore nuk ka sipërfaqe të sheshta; nga ana veriore ajo është shkëmbore, me thyerje e thepisje të forta dhe vetëm nga ana jugore e perëndimore ka zbritje pak më të buta. Kurora e sipërme e kësaj kodre është e rrethuar me një mur mbrojtës, i cili ka një perimetër prej rreth 1.100 m dhe mbyll një sipërfaqe prej afërsisht 5 ha. Kjo hapësirë i përkiste Akropolit apo qytetit të sipërm. Jashtë mureve rrethues të tij shtrihej qyteti i poshtëm, gjurmët e të cilit i shohim të qarta si nga ana perëndimore ashtu edhe nga ajo jugore e kodrës. Planimetritë e botuara, si ajo e Dh. Budinës, ashtu edhe e N. Cekës nuk e paraqesin drejt këtë gjendje: ndërsa për të parin, kufijtë e Akropolit nga ana perëndimore nuk janë të qartë, i dyti përfshin brenda fortifikimit edhe një pjesë të qytetit të poshtëm, duke marrë gabimisht për mure mbrojtëse të tij disa mure tarracimi që u kanë shërbyer godinave dhe një rruge në këtë pjesë të qytetit. Në planimetrinë tonë, këto të meta janë korrigjuar.

info@balkancultureheritage.com