Qyteti i Shpatit
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Qyteti i Shpatit

Qyteti i shpatit bigëzohet në nëntipin me vazhdimësi, më të shumtë në numër, dhe nëntipin e lindur rishmë, në numër të kufizuar.

Nëntipi i parë është vazhdimi fizik i qytezave paraurbane, të cilat (kryesisht në shek. IV p.e.s.) falë pozicioneve strategjike tërhiqen dhe integrohen në sistemet zinxhir të mbrojtjes së formacioneve shtetërore. Në rastet e tilla, fortifikimi i trashëguar nuk braktiset, por modifikohet duke u ngarkuar me detyrën e kështjellës së qytetit.

Kur shpati pati sipërfaqe të kufizuar (Zgërdhesh), ose qyteti synonte të lidhej me skelën e tij (Liss), rrethimi u shtri deti në rrëzë të kodrës, çka kërkonte një brez mbrojtës të aftë për të përballuar makinat e rrethimit. Nëse sipërfaqja e shpatit ishte e mjaftë dhe qyteti nuk kishte skelë, qarku i rrethimit mbyllej para se të arrinte terrenin e rrafshët (Foinike). Kjo dhe shmangte mundësinë e vendosjes nga armiku të makinave të shumta të rrethimit. Parë me optikë ushtarake, fortifikimet e fundit kishin cilësi mbrojtëse mjaft më të mira se të parat, faktor ky që fitoi peshë gjatë dhe pas luftës civile të Dyrrahut (436 p.e.s). Nëntipi i lindur ex novo, nga hiçi, është mjaft i rrallë. Shkak për këtë është mungesa e komoditetit dhe vështirësitë e shumta për ndërtimin e rrjetit urban. Shembulli më i qartë i nëntipit është qyteti në Çukën e Ajtoit (shek. V p.e.s.), ngulim i cili lidhet me kapjen e një pike kyçe kontrolli.

info@balkancultureheritage.com