Qyteti në Triport (Aulona), ndodhet në skajin verior të gjirit të Vlorës, ku një varg i ulët kodrinor që vazhdon prej veriut në jug shtyhet deri në buzë të detit. Në veri të tij gjendet laguna e Nartës, në perëndim dhe jug deti, ndërsa në lindje, ndërmjet tij dhe një vargu kodrinor paralel me të gjendet një truall i sheshtë (rreth 1 x 0, 6 km). Kodra më jugore e vargut, 85 m e lartë, në perëndim dhe jug rrëzohet thikë në det. Në lindje, ku gjenden burime uji të pijshëm, ajo bie me një shpat 30-35°, të përshtatshëm për ndërtimin e banesave, ndërsa në veri një qafë e bashkon me vargun në vazhdim.
Qyteti në Triport (Aulona), ndodhet në skajin verior të gjirit të Vlorës, ku një varg i ulët kodrinor që vazhdon prej veriut në jug shtyhet deri në buzë të detit. Në veri të tij gjendet laguna e Nartës, në perëndim dhe jug deti, ndërsa në lindje, ndërmjet tij dhe një vargu kodrinor paralel me të gjendet një truall i sheshtë (rreth 1 x 0, 6 km). Kodra më jugore e vargut, 85 m e lartë, në perëndim dhe jug rrëzohet thikë në det. Në lindje, ku gjenden burime uji të pijshëm, ajo bie me një shpat 30-35°, të përshtatshëm për ndërtimin e banesave, ndërsa në veri një qafë e bashkon me vargun në vazhdim.
Qyteti në Triport (Aulona), ndodhet në skajin verior të gjirit të Vlorës, ku një varg i ulët kodrinor që vazhdon prej veriut në jug shtyhet deri në buzë të detit. Në veri të tij gjendet laguna e Nartës, në perëndim dhe jug deti, ndërsa në lindje, ndërmjet tij dhe një vargu kodrinor paralel me të gjendet një truall i sheshtë (rreth 1 x 0, 6 km).
Kodra më jugore e vargut, 85 m e lartë, në perëndim dhe jug rrëzohet thikë në det. Në lindje, ku gjenden burime uji të pijshëm, ajo bie me një shpat 30-35°, të përshtatshëm për ndërtimin e banesave, ndërsa në veri një qafë e bashkon me vargun në vazhdim.
Në skajin jugperëndimor të kodrës së Triportit vazhdon për 250 m në drejtim të jugut një gjuhë shkëmbore 3 - 20 m e gjerë. Shkëmbinjtë e gjuhës që ngrihen 0,5 - 1 m mbi nivelin e detit luajnë rolin e një valëthyesi natyral dhe krijojnë një zonë të mbrojtur mirë prej dallgëve. Në pjesën nënujore të shkëmbit, mbi tabanin ranor, ndodhen blloqe drejtkëndëshe prej formacioni ranor. Foletë në pjesën sipërfaqësore të shkëmbit dëshmojnë se gjuha shkëmbore shërbente si bazament për ndërtimin e bankinës. Gjetjet nënujore tregojnë se skela ka qenë në përdorim që në shek. IV p.e.sonë.
E dhëna e Çelebiut (shek. 17) se “në perëndim të fshatit Zvërnec, në një shkëmb në buzë të detit, gjendet kështjella e Jengjeçit, prej së cilës ruhen vetëm rrënojat e mureve dhe një liman shumë i madh... Me gurët e tyre Sulltan Sulejmani ndërtoi Kalanë e Vlorës” vërtetohet nga gjetja e blloqeve identike me ata të Triportit në Kalanë e Vlorës.
Si të tillë blloqet e skelës, bashkë me ato të murit rrethues, janë çmontuar dhe transportuar lehtë me anije për ndërtimin e Kalasë buzëdetare të Vlorës.
Gërmimet kanë sjellë materiale të periudhës së bronzit, periudhës së parë të hekurit (kupa tip Bloesch/ 520- 490 p.e.sonë) dhe fragmente enësh të viteve 430- 420 p.e.sonë Materiali qeramik i fazës qytetare ka si terminus ante quem shek. 3 p.e.sonë.
Materiali qeramik nënujor i përket harkut kohor shek. IV-I p.e.sonë (luter korintik - shek. IV p.e.sonë-amfora të tipit olearia shek. I p.e.sonë) me mbizotërim të qeramikës shek III- II p.e.sonë Në 200 m largësi nga bregu, në skajin e shkëmbinjve të bankinës, në një thellësi 12 m, është gjetur një anije e mbytur transporti.
Togjet me skarcitete në rrafshin e qytetit të poshtëm dëshmojnë praninë e punishteve të qeramikës. Qeramika e ndërtimit mbart vula epigrafike me emrin e prytanit eponim dhe dy nëpunësve shoqërues. Qeramika më e re i përket tipit Terra Sigillata (shek. I-II).
Qyteti në Triport ndodhet në një territor të përshtatshëm për zhvillim ekonomik dhe njëkohësisht në një nyje rrugësh detare dhe tokësore, në pikën më të afërt mes gadishullit italik dhe ballkanik.
Fragmentet e shumta të qeramikës së ambalazhit detar dëshmojnë tregtinë detare si një nga veprimtaritë kryesore ekonomike të qytetit, sasia e madhe e monedhave karakterin tregtar, ndërsa grepat e shumtë ushtrimin e peshkimit. Organizimin e rregullt shtetëror të modelit apoloniat e dëshmojnë vulat me prytan dhe dy nëpunës eponymë. Pas periudhës së lulëzimit në shek IV p.e.sonë- I e.sonë., jeta qytetare pushon, ndoshta si pasojë e kënetëzimit të lagunës së Nartës, për t’u zhvendosur rreth 8 km më tej, në truallin e zënë nga Vlora e sotme.
Fazën e dytë të Triportit hipotetikisht e identifikojmë me Throni-n, i cili sipas mbishkrimit të lexuar nga Pausania ndodhej buzë detit, në afërsi të maleve Keraune dhe u shkatërrua nga apoloniatët (Paus. 5, 22, 3 dhe 4). Më tej Triporti është identifikuar tradicionalisht me Aulonën e përmendur nga Ptolemeu si “qytet dhe skelë” (Ptolem. 3, 12) ndërkohë që Straboni (7 316) ndërmjet Apolonisë dhe Orikut vendos në bregdet Bylliaken. Nisur nga fakti se themelimi i këtij qyteti, me pasoja nega-tive ekonomike për Apoloninë dhe Orikun, nuk do tolerohej prej tyre nëse pas tij nuk do të qëndronte njësia e fuqishme Byline e përforcon mundësinë e identifikimit të Triportit me Bylliaken e Strabonit. Aulona e Ptolemeut dhe e itinerarëve rrugorë (TP 559-569, IA 323 10, 329 2, IB 608 10, 609 2, Hierocl 13 653 7, Rav 4 15„ 5 13) ka më tepër mundësi që t’i përkasë Vlorës së sotme, ku në shekujt e erës së re u zhvendos qyteti.