Sterat
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Sterat

Ugolini pati gërmuar dy stera në pjesën lindore të agorasë. Stera A kishte planimetri katërkëndëshe të çrregullt, me dy brinjë të barabarta (18.92 m) pranë këndit të drejtë dhe dy të tjerat me gjatësi të ndryshme (17.60 dhe 18.20 m). Muret e sterës ruheshin në lartësi deri 5 m dhe ishin ndërtuar me teknikën opus incertum, me breza prej pesë rreshta tullash(31 x 16 x 0.4 cm), të cilët ndërpresin çdo 92 cm muraturën prej guri. Stera ishte veshur nga brenda me llaç hidroizolues dhe mbulohej me harqe, të cilët mbaheshin nga nëntë pilastra të mbështetura në dyshemenë e sterës. Stera ka qenë ndërtuar në anë të sheshit të agorasë dhe brinja jugperëndimore e saj, duke qenë e zbuluar, ka qenë përforcuar me katër pilastra, për t’i qëndruar presionit të ujit nga brenda. Kjo mënyrë ndërtimi dhe moslidhja me ambiente të tjera dëshmojnë se stera kishte karakter publik dhe u shërbente qytetarëve të mbledhur në agora. Sasia e madhe e ujit që mund të mblidhej në sterë, sigurisht nga çatitë e ndërtesave, dëshmonte për prezencën në këtë zonë të monumenteve të tjerë të karakterit publik, përveç thesaurosit.

Duke u mbështetur në teknikën e ndërtimit, Ugolini e ka datuar këtë monument në shek. II e.sonë Ugolini ka konsideruar si stera edhe dy ndërtime të tjera. I pari (cisterna C) u zbulua në anën perëndimore të sterës A dhe ka qenë ndërtuar me një teknikë të ngjajshme me atë të mureve rrethuese. Prezenca e një shkalle në një anë të tij flet më tepër për një banesë. Ndërtimi tjetër (cisterna B) shtrihet për rreth 200 m2 në lindje të cisternës A dhe duket të ketë qenë një banjë e periudhës romake.

Rindërtimi i skenës së teatrit dhe ndërtimet e tjera me opus incertum në anën lindore të agorasë dëshmojnë për ruajtjen dhe riformulimin e hapësirës publike në periudhën e Antoninëve, megjithë zhvillimin e qytetit të poshtëm.

info@balkancultureheritage.com