Sulltan Mustafai II 1695-1703
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Sulltan Mustafai II 1695-1703

Gjatë periudhës së sundimit të Mustafait II, osmanët rimorën ishullin Sakëz nga venedikasit. Në vitin 1695, Sulltan Mustafai II drejtoi Ordu-ju Hymajunin në Beograd, ndërkohë që austriakët u mblodhën në Erdel (Transilvani). Ai kaloi lumin Danub në Pançova (Pançevë) dhe u ndesh në Sis me trupën kryesore të ushtrisë austriake nën drejtimin e Gjeneralit Veterani. Muslimanët e mundën armikun dhe shkatërruan kështjellën e Sisit dhe atë të Lugosit, por ushtria austriake mblodhi forcat e saj, dhe nën drejtimin e Princit Sakson rrethoi Tamesh-varin. Sulltan Mustafai II u nis dhe një herë drejt tyre, duke kaluar nga Beogradi për në Pançova, ku dogji dhe 4 anije austriake në Danub. Duke u tërhequr nga Tameshvari, forcat austriake u përpoqën të zinin në pusi Ordu-ju Hymajunin në një shteg të ngushtë, por ata dështuan në këtë përpjekje të tyre duke humbur 15.000 luftëtarë. Për një kohë të shkurtër Ordu-ju Hymajuni i ndoqi pas, por si përfundim, u kthye në bazë. Rusët përfituan nga angazhimi osman në rajonin e Mesdheut, gadishullin e Moresë, Hungari dhe Poloni për të marrë kështjellën Azak, në vitin 1108/1696, ndërkohë që polakët rrethuan disa herë kështjellën e Kamaniçes, por nuk arritën ta mermin atë.

Në vitin 1108/1697, Sulltan Mustafai II u nis me Ordu-ju Hymajim për një fushatë të tretë, por ndërkohë që ushtria po kapërcente lumin Tisa në Zanta, ura ra dhe vetëm 1/8 e ushtrisë arriti të kalonte në bregun e përtejmë, ndërsa pjesa tjetër së bashku me sulltanin mbetën pas. Megjithatë, Sadrazami Elmaz Mehmed Pasha së bashku me disa pashallarë dhe me rreth 10 bejlerbejë u ndesh me austriakët në një luftim të ashpër, duke pasur vetëm pak ushtarë në dispozicionin e tij, luftim në të cilin ata ranë martirë, pasi i shkaktuan armikut humbje të rëndë. Sulltan Mustafai, që nuk arriti të merrte pjesë në këtë betejë, u kthye në Tameshvar, por austriakët nuk guxuan ta ndiqnin atë nga pas, duke u tërhequr në Erdel (Transilvani). Sulltani emëroi Sadrazamin e ri Amxhazade Hysejin Pashanë. Amxhazade, mbrojtësi i mëparshëm i kështjellës së Beogradit, ishte një gjeneral me përvojë që i njihte mirë austriakët. Ai kishte shprehur kundërshtimin e tij ndaj përparimit në masë të ushtrisë osmane, duke thënë gjatë asamblesë së Divanit: "Zakoni i austriakëve është të na sulmojnë ndërkohë që ne kalojmë mbi lumë, apo kur ne jemi duke ngritur kampet e luftës për tu larguar. Është e nevojshme të kalojmë mbi disa lumenj të gjerë, për të arritur në Tameshvar dhe nuk është mirë që të avancojmë në atë drejtim, me një ushtri kaq të madhe: Sulltani le të qëndrojë në Beograd, dhe ne të dërgojmë njësi të vogla ushtarake për të sulmuar territorin austriak. Austriakët do të jenë të detyruar ta ndajnë ushtrinë e tyre në njësi të vogla dhe në këtë mënyrë ata do të lodhen." Nëse osmanët do të kishin dëgjuar këshillën e tij, ushtria e tyre nuk do të kishte pësuar humbje të mëdha. Vezirët si duket kishin ndarë të njëjtin mendim me të, por ata e kishin injoruar dukshëm atë, për arsye smire ndaj këtij konkurrenti të suksesshëm Sadrazam. Në mënyrë që të arrinin turpërimin dhe dështimin e tij të plotë, vezirët e devshirmesë e nxitën atë të ndërmerrte vendimin fatal për të avancuar dhe për të kaluar disa lumenj. Nga shekulli i 17-të, zelli dhe angazhimi i elitës osmane në emër të çështjes dhe mesazhit të Islamit, fatkeqësisht kishte filluar të binte dukshëm. Megjithatë, mund të argumen-tojmë në mënyrë të arsyeshme se Devleti Osman vazhdonte të ishte i fuqishëm, pasi vazhdonte të ishte në drejtimin e xhihadit në 4 fronte kimdër armiqve të fuqishëm. Austriakët të dlët u detyruan të luftonin kundër francezëve në disa beteja, nuk arritën një fitore vendimtare në luftën e tyre kimdër osmanëve, dhe për këtë arsye ishin në favor të vendosjes së paqes me ta. Venediku arriti disa fitore të suksesshme në gadishullin e Moresë, por flota e tyre ishte mundur nga osmanët disa herë në rajonin e Mesdheut.

Gjatë luftës së tyre 15-vjeçare me osmanët, polakët rrethuan disa herë kështjellën e Kamaniçes, por nuk arritën ta pushtonin atë, dhe Kalorësia e Kërëmit e kishte plaçkitur në mënyrë të vazhdueshme dhe i kishte shkaktuar dëme të rënda popullsisë. Për sa i përket rusëve, ata morën kështjellën e Azakut, edhe pse ata pretendonin se kishin marrëdhënie miqësore me Devletin Osman.

Nga fundi i shekullit të 17-të, Devleti Osman ishte i aftë të luftonte ende me një farë suksesi kundër 4 shteteve të fuqishme. Por shpenzimet e mëdha, për shkak të luftërave, e detyruan të vendoste taksa të rënda mbi popullsinë. Megjithatë, me kalimin e kohës osmanët u dukën se i kishin humbur shpresat për të rimarrë tokat që kishin humbur nga këta 4 armiq të krishterë të fuqishëm.

info@balkancultureheritage.com