Tempulli në Shtyllas

Tempulli në Shtyllas

Përveç tempujve në brendi të qytetit, në Apolloni njihen edhe dy tempuj jashtë mureve rrethuese. I pari gjendet 700 m në jug të rrethimit të qytetit, në kodrën mbi fshatin Shtyllas. Këtu, deri para tërmetit të shekullit II, që e devijoi rrjedhën e lumit, gjendej skela lumore e Aoos/Vjosës ku ndalonin anijet që vinin nga deti nëpërmjet lumit. Prej majës së kodrës së tempullit, 50 m të lartë nga fusha, shikimit i hapej panorama e largët mbi qytetin dhe detin, ndërkohë tempullin e shihnin që nga larg marinarët dhe udhëtarët që vinin nga deti.

Në shek XIX tempulli u grabit në themel, duke i lënë in situ vetëm kolonën 139 që pagëzoi dhe fshatin Shtyllas.I rikonstruktuar sipas kanaleve të hapura, tempulli ishte dotik, peristil dhe heksastil, me 6 kolona në anët e ngushta dhe 11 në të gjatat.141 Përmasat e stilobatit, (40 x 23 m), e rendisin atë ndër tempujt e mëdhenj të kategorisë së mesme. Në qendër të stilobatit, gjendej naosi/anijata (10.5 x 22 m), e qarkuar nga peristazisi/holli i hapur (2 m). Naosi i ndriçuar dobët nga hyrja, pararendej prej pronaosit/paraanijatës me 4 kolona në ballë (prostil, tetrastil).

Rreth e qark tempullit vijonin kolonat e ngjeshura (1:4.6), 7 m të larta dhe 1.50 m në diametër. Në ballin e ngushtë, mbi kolonadën e jashtme vijonte establementi dhe mbi të tympanoni trekëndësh. Duke e supozuar lartësinë e tympanonit sa 2/3 e kolonës, tempulli rezulton rreth 11.50 m i lartë. Karakteristikat arkitektonike kolonat në ballë të pronaosit, raporti i ngjeshur i kolonadës dhe ekini elastik me buzë të rrumbullakosura, e datojnë tempullin nga mesi i shek. V p.e.s.

Nëse rikonstruksioni i tij është i rregullt, zgjidhja planimetrike do të ishte krejt e veçantë. Nisur nga afria me skelën, tempulli i kushtohej ose Poseidonit, perëndisë së detit dhe oqeaneve, ose Afërditës, mbrojtëses së lundërtarëve.

info@balkancultureheritage.com