Fillesat e kësaj teorie i gjejmë te pohimet e autorit grek të epokës romake, Dionis Halikamasit. Në vitin 29 p.e.s. ai u shpëmgul nga Halikamasi i Azisë së Vogël drejt Romës, ku u vendos me banim të përhershëm. Aty ai shkroi veprën e tij kryesore “Arkeologjia romake”, ku, ndër të tjera, pohon se etruskët ishin banorë vendas, domethënë i konsideronte ata një popull autokton.
Këtë ide origjiriale Halikamasi e mbështeste në faktin se, (siç shprehet edhe vetë), as në kohërat e vjetra, as sot, asnjë popull tjetër nuk kishte gjuhë e zakone të ngjashme me ato të etruskëve.
Një nga të parët, që e ngriti në teori mendimin e Halikamasit mbi autoktoninë e etruskëve, ishte edhe Mikali (1769 - 1844). Ndër studiuesit e shek. XX, të cilët vazhduan t’i përmbaheshin kësaj teorie, janë dhe shkencëtarët anglezë Belox, Lest etj.
Me çështjen e origjinës së etmskëve është i lidhur në mënyrë të pandashmc edhe problemi i gjuhës, si tipari themelor i identitetit etnik ose kombëtar të çdo populli. Pyetja që ngrihet është:
Në cilën familje gjuhësh bën pjesë gjuha etruske?
Ky problem i shtruar për zgjidhje që në epokën e Rilindjes Europiane, nuk është zgjidhur ende.
Mbishkrimet etruske lexohen relativisht lehtë, sepse alfabeti etrusk është pothuajse i njëjtë me alfabetin e greqishtes së vjetër. Megjithatë ato ende nuk janë deshifruar në masë të plotë.
Ndër shekuj shkencëtarët, me anë hulumtimesh, kërkimesh dhe studimesh arritën të kuptonin, nga thesari i gjuhës së shkruar etruske, rreth 500 fjalë të veçanta, që tregon se gjuha etruske në thelb është e pakuptueshme.
Vështirësia në deshifrimin e saj qëndron në atë se, mbishkrimet etruske janë tepër lakonike dhe dokumentet e shkruara etruske gati të njëjta.
As greqishtja e vjetër, as latinishtja dhe as studimet linguistike krahasuese nuk kanë mundur ta zgjidhin këtë nyje gordiane edhe për shkencën e sotme.