Tyrbja e Kapllan Pashë Toptanit
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Tyrbja e Kapllan Pashë Toptanit

Në arterien kryesore të Tiranës modeme (miga 28 Nëntori), që të çon në sheshin Skënderbej, në pjesën lindore të kodrinave të Malit Dajti dhe 300m në lindje të xhamisë së Et’hem Beut, ndodhet akoma tyrbja e Kapllan Pashës së familjes së Toptanëve, i cili u vendos në Tiranë rreth vitit 1800. Fillimisht, kjo tyrbe ndodhej në oborrin e Xhamisë së Vjetër, rreth së cilës u themelua qyteti i Tiranës. Megjithatë, vendndodhja e saj u ndiyshua pas rikonstruksionit të qytetit, që u bë pas shkatërrimeve të luftës për çlirimin e Tiranës në vitin 1944.

Kjo tyrbe e vogël dhe e bukur u ndërtua në formën e një tetëkëndëshi me përmasa 2.1Om në secilën prej faqeve të tij dhe me diametër 5.05m. Ajo është një tyrbe e hapur pa kube dhe pa çati mbi pasazhe; kjo ëshë forma e hasur shpesh në arkitekturën osmane të varreve në periudhën e vonë. Tyrbet e vezirëve të mëdhenj të fillimit të shekullit XVIII në Travnik në Bosnje apo ajo e Giilnu0 Sultan afer xhamisë së saj në Yskydar, gjithashtu të fillimit të shekullit XVIII, mimd të shërbejnë si shembuj për të treguar se kjo lloj strukture ishte e përhapur në provinca po ashtu edhe në kryeqytet qysh në vitin 1700. Ka modele të tjera edhe më të vjetër. Sidoqoftë, mënyra se si është konceptuar tyrbja e Tiranës është tipike shqiptare: nuk ka harqe me katër qendra sipas stilit osman, por harqe të thjeshtë rrethorë, harqet nuk qëndrojnë mbi stalaktite apo mbi kapitele trekëndore turke, por kanë stilin e tyre të veçantë. Kapitelet janë të mbuluara me zbukurime lulesh dhe tulipanësh sipas stilit osman, por si e tërë, ato janë një variant i ndryshuar i një kapiteli korintas. Mbi kapitelet ëshë një jastëk që thuajse të kujton një kapitel jonian. Ndikimi i periferisë është i dukshëm këtu dhe rezultati është një vepër tipike shqiptare, duke e ilustruar gjallërisht vendin e pushtuar në shekujt e kaluar: format orientale janë të mbivendosura mbi forma të tjera italo-dahnaciane dhe të përziera me ndikimet baroke nga Venecia dhe Europa Qendrore.

Në harkun përballë rrugës 28 Nëntori, në pjesën lindore, ndodhej dikur një mbishkrim i gjatë në turqishten osmane. Ai ishte i përbërë nga tre vargje dyshe të gjatë apo gjashtë bejte të shkurtra. Guri i lëmuar gëlqeror, me të cilin është ndërtuar tyrbja është gërryer aq shumë, saqë kanë mbetur të lexueshme vetëm pjesë fjalësh dhe më e shumta mund të themi se ky mbishkrim është osman. Teksti mbaron me datën 1235 H (20.10.1819-8.10.1820), duke treguar shumën e kronogramit që lidhet me vdekjen e Kapllan Pashë Toptanit.

Monumenti i vogël ruhet nga shteti dhe do të mbetet për brezat e ardhshëm. Guri i varrit të Kapllan Pashës dhe sarkofagu i thjeshtë u çuan në magazinën e një muzeu disa vite më parë.

info@balkancultureheritage.com