Mehemmedi II erdhi në fron në vitin 855/1481. Ai ishte i arsimuar, kishte mësuar një gjysmë duzine gjuhësh të huaja dhe ishte një pdet me emër si shumë sundimtarë të tjerë osmanë. Mehlesi (pseudonimi i tij si shkrimtar) në poezi ishte avni. Për më tepër, ai pati një karrierë të shquar politike dhe ushtarake, dhe njihet edhe në ditët e sotme sidomos dhe suksesin e tij të veçantë për rrëzimin përfundimtar të Perandorisë Romake. Siç dihet, Perëndimi ka tre elemente bazë që përbëjnë kontekstin kulturor: Greqinë e Lashtë, Perandorinë Romake dhe Krishte-rimin. Për këtë arsye, perëndimorët nuk mund të harrojnë fak-tin që Fatihu i dha fimd Perandorisë Romake Lindore. Nga njëra anë, ata e kritikojnë atë padrejtësisht dhe nga ana tjetër e admirojnë, duke u përpjekur madje edhe ta paraqesin me origjinë joturke, nga ana e nënës së tij, duke shtrembëruar faktet historike. Si pjesë e fushatës së tyre këmbëngulëse për të shtrembëruar Historinë Osmane, studiuesit perëndimorë janë përpjekur të fshehin origjinën e tij turke, duke pretenduar se nëna e tij ishte Maria, Stela apo një princeshë e Francës. Në të vërtetë, ky është edhe një gabim tjetër i madh, pasi nëna e tij ishte një zonjë turke më emrin Hyma Hatun. Hamami (banja) ku ajo u la përpara se të shkonte nuse në vitin 872/1424, te babai i Fatihut, Muradi II, është ende në fshatin Çajërxhëk (Çayircik) të qytetit Kastamonu. Rrënojat e këtij hamami, ende quhen gelin hamamë (hamami i nuses) dhe popullsia vendase, çdo vit zhvillon aty pari festime të quajtura fetih shenlikleri. Hatixhe Hyma është e bija e Ibrahim Beut, djalit të Isfendijar Beut të Kastamonut. Është e rëndësishme të theksojmë këtu, se të ardhurat që mblidheshin nga ky hamam, dhuroheshin për popullin e Mekës dhe Medi-nës; ai ishte vakëf për el-Haramejn esh Sherifejn.296
Gruaja e dytë e Sulltan Muradit, Despina Maria, vajza e despotit serb, iu kthye të atit pas vdekjes së Sulltan Muradit; dhe nëse ajo do të kishte qenë nëna e vërtetë e Fatihut, ajo me shumë siguri do të kishte qëndruar si valide sultan (nëna sullta-neshë e sundimtarit). Perandori i fundit romak, Kostandini, i kërkoi despotit serb vajzën e tij për martesë dhe ai pranoi, por Despina Maria iu përgjigj se ajo ishte betuar "të mds martohej më nëse Zoti do ta shpëtonte atë riga jobesimtarët" dhe e refuzoi propozimin e Perandorit.
Një përpjekje e dytë për të falsifikuar dhe për të errësuar origjinën e vërtetë të Fatihut, është ai i Anri Matjë (Henry Mathieu), në librin e tij: La Turque et ses differents peuples, në të cilin ai deklaron, pa paraqitur asnjë dokument, se e ëma e Fatihut nuk ishte me origjinë serbe, por italiane, dhe se e kishte emrin Stela. Sipas tij, ajo ishte kapur robinjë nga piratët turq, kur ishte 7 vjeç, kishte ndryshuar pronarë dhe si përfundim ishte martuar me Sulltan Muradin. Në të vërtetë, do të na duhej të prisnim të paktën edhe tetëdhjetë vite deri në vitin 1510, për t'i parë turqit vullnetarë muxhahidinë, të quajtur piratë nga evropianët, të fillonin të lundronin në Detin Mesdhe si një fuqi që mimd të merrej në konsideratë. Pra dhe ky pretendim qesharak është krejtësisht i pabazë, dhe shërben si një shembull për të treguar se si evropianët e trajtojnë historinë osmane!
Një pretendim tjetër i ngjashëm që vjen nga imagjinata e një ambasadori francez, është hedhur në të njëjtën mënyrë poshtë nga historianët osmanë të tillë si Peçuji dhe Xhevri. Në të vërtetë, ajo është muslimane dhe tyrbja e saj ndodhet në Muradije, Bursa, dhe quhet Hatunije Kynbedi.
Ibrahim Beu i Karamanit u përpoq edhe një herë ta përdorte situatën delikate kundër Devletit Osman. Ai nënshkroi një traktat me Republikën e Venedikut, pushtoi qytetin Alaijje dhe nxiti disa fisnikë nga emiratet e Gennijanit, Menteshesë, Saruhanit dhe Ajdënit që fi shkëpusnin tokat e tyre nga Devleti Osman, duke iu dërguar atyre përfordme kur ata sulmuan territorin osman. Për tu mbrojtur ndaj çdo suhni të mundshëm të Janosh Hunjadit, sulltani i ri la pas Dajë Karaxha Pashanë, Bejlerbeun e Rumelisë, në territorin e tij në Evropë dhe u nis me nxitim drejt Akshehirit dhe Bejshehrit Ibrahim Beu i Karamanit u tërhoq sërish për në Tasheli, ku ai kërkoi paqe. Më pas, ai i ktheu Devletit Osman qytetet e Akshehirit, Bejshehrit dhe Sejdishehrit, qytete këto që Sulltan Muradi kishte qenë i detyruar fi jepte gjatë periudhës së situatës kritike, para betejës së Vamës. Kufiri midis dy Devleteve ishte qyteza Ëllgën (Ilgrn). Ibrahim Beu pranoi ti jepte ushtarë Pevletit Osman gjatë fushatave të xhihadit.
Osmanët u detyruan t'i paguanin Gjenovës 40.000 mone-dha floriri për të kaluar Bosforin, kur po niseshin për t'u përballur me ushtritë e krishtera në Vama, në vitin 848/1444. Dhe për sa kohë që Kostandinopoja, si një entitet armik, ekzis-tonte në qendër të territoreve osmane, bashkësia e Devletit Osman në të dyja kontinentet nuk ishte e sigurt. Mbi të gjitha, kur Mehemmedi II ishte nisur për të luftuar kundër Bejlikut të Karamanit, Perandori romak Kostandini dhe Senati, i kërkuan Devletit Osman të dyfishonte shumën që ky i fundit i paguante për "shpenzimet" e Shehzade Orhanit, i cili mbahej peng në Kostandinopojë. Ata shtuan se, në të kundërt, Shehzade Orhani do të dërgohej në territoret osmane në Rumeli, një veprim ky që me shumë siguri, do të shkaktonte një luftë civile në territorin osman. Për këtë arsye, ishte një nevojë e ngutshme për Devletin Osman që të shmangte këtë burim telashesh në mes të territorit të tij.
Ndërkohë që kthehej drejt kryeqytetit Edrene, Sulltan Mehemmedi II nuk arriti të kalonte nëpërmjet Gelibollut drejt pjesës evropiane të Devletit të tij, për shkak se anijet e flotës së krishterë kishin bllokuar Ngushticën e Dardaneleve. Në këtë mënyrë, ai kaloi Bosforin nga Gyzelxhe Hisari, kështjella e ndërtuar nga Bajezidi në bregun e Bosforit në pjesën e Anadollit dhe urdhëroi ndërtimin e një kështjelle tjetër në bregun evropian. Ai caktoi Firuz Again si dizdar (komandant) të kështjellës së re, që njihej me emrat Rumeli Hisarë dhe Bogazkesen (Bogazkesen) (kështjella që ndan Bosforin).
Hapja e Kostandinopojës ndaj Islamit 857/29.05.1453
Sipas një Hadithi Sherif të raportuar nga Ahmed b. Hanbeli, Pejgamberi i Fundit Muhammed (Paqja qoftë me të) ka thënë:
Qyteti i Kostandinit me siguri që do të hapet ndaj Islamit; sa komandant i mirë është ai që do të arrijë ta hapë dhe sa ushtri e mirë është ajo që do të jetë nën komandën e tij.
Edhe pse qyteti i Kostandinopojës iu kishte rezistuar me forcë dhe me këmbëngulje, shumë sulmeve të mëparshme të muslimanëve, Sulltan Mehemmedi ishte i vendosur ta hapte atë ndaj Islamit. Dhe nuk kishte më asnjë person të aftë në Evropë, që të organizonte një kryqëzatë tjetër e të drejtonte fushatën. Forcat ushtarake të krishtera ishin të lodhura nga 4-vjeçari i fundit, gjatë të cilit kishin pësuar humbje të mëdha, edhe me betejën e Vamës dhe të Kosovës. I përballur me këtë rrezik të pashmangshëm, perandori romak iu drejtua fuqive evropiane për të kërkuar ndihmë prej tyre. Papa Nikolasi V dëshironte të bashkëpunonte, me kusht që perandori të pranonte të zbatonte vendimin që u mor në Firence, për të bashkuar Kishën Katolike me Kishën Ortodokse; të përmendej emri i tij gjatë mbledhjes së shenjtë në Kishën Katedrale të Shën Sofias (Aja Sofja) në Kostandinopojë; dhe të rikthehej në pozitën e mëparshme Kardinali Gregorius, i cili ishte shfuqizuar nga ky post në vitin 1450, Por disa nga fisnikët në Kostandinopojë, mes të cilëve ishin dhe Duka i Madh Notarasi dhe Genadiosi, nuk ishin dakord për bashkimin e dy kishave. I pari raportohet të ketë thënë: "Do të preferoja më shumë të shikoja çallmën turke në Kostandinopojë, në vend të kapelës së Kardinalit". Edhe Genadiosi, të cilin Fatihu do ta caktonte Patriark pas fet'hit (hapjes së Kostandinopojës), ishte kundër bashkimit të Kishës Ortodokse me Kishën Katolike, për arsye se toleranca që osma-nët praktikonin ndaj popullit jomusliman nën sundimin e tyre, ishte e mirënjohur, dhe se administrata e tyre preferohej më tepër, mbi të gjitha administratat e tjera.306 Është një fakt i ditur që toleranca dhe modestia janë elementë të veçantë për ata që janë të fuqishëm, dhe që kanë besim në vetvete. Ai që është i dobët, është larg tolerancës dhe përpiqet të shehë dobësinë e tij nëpërmjet imponimit të pamjes.
Është e natyrshme që çdo shoqëri në të njëjtën kohë të jetë në të njëjtin nivel në çdo aspekt: në atë shoqëror, kulturor, në letërsi, në arte, teknologji dhe ekonomi, ashtu sikurse është edhe shembulli i enëve të komunikimit në fizikë. Një shoqëri, nuk mtmd të ketë një nivel të lartë të vlerave morale dhe një nivel të ulët të çështjeve materiale. Nëse ka një nivel të ulët material, është shumë e vështirë që ajo shoqëri të arrijë një nivel të lartë në çështjet morale. Osmanët në atë kohë, kishin një nivel shumë të lartë moral dhe teknik; nuk është për tu habitur që ata e kishin kaluar edhe Evropën në aspektin teknik. Topi, i quajtur shahi (mbretëror), i cili u farkëtua në Edrene për një periudhë kohe 3-mujore, ishte shumë i madh; ai tërhiqej nga 50 çifte qeshë dhe 200 burra u përdorën për të mbajtur baras-peshën e tij gjatë rrugës drejt Kostandinopojës. Rruga midis Edrenesë dhe Kostandinopojës u nivelua më parë nga 200 punëtorë dhe 50 karroderë. U deshën dy muaj për të çuar topin në vendin ku do të luftohej. Fakti që ky top u farkëtua nga Urbani, është ekzagjeruar nga disa studiues. Së pari, Urbani ishte vetëm njëri prej punëtorëve që mori sulltani. Ai iu drejtua Fatihut, ndërkohë që përgatitej për fet'hin dhe ndërtimi. i kështjellës së Bogazkesenit vazhdonte. Në atë kohë, kishte shumë përpunues të aftë për artilerinë si: Saruxha Pasha dhe Mimar Muslihuddini, i cili më parë kishte farkëtuar shumë topa dhe kishte dhënë ndihmesën e tij për skidmin e projektit. Hoxha Saduddini thotë se "topi që u farkëtua nga Saruxha Pashai ishte punuar nga 300 kantarë bakër." Historiani Ali e mbështet këtë fakt në librin e tij Kyrihyl Ahbar. Talenti i Urbanit ishte i lidhur vetëm me farkëtimin; por pika më e rëndësishme e ndërtimit ishte përllogaritja balistike, që u krye nga vetë Sulltani. Për më tepër, artileria e farkëtuar nga Urbani, ishte plasaritur dhe krisur pas gjuajtjes së predhave të para, dhe topat që ishin farkëtuar nga farkëtarët muslimanë u përdorën gjatë rrethimit.
Kostandinopoja kishte arritur të mbrohej me sukses ndaj sulmeve të mëparshme të muslimanëve. Për këtë arsye, Sulltan Mehemmedi ishte tepër i kujdesshëm gjatë parapërgatitjeve për hapjen e këtij qyteti ndaj Islamit. Rrethimi i Kostandinopojës filloi ditën e Premte, më 6 prill 1453. Muret rrethuese ishin shumë të forta, të larta dhe dyfish të trasha. Jashtë tyre ishte hapur një hendek uji 7 metra i gjerë, që ushtria osmane duhet të kapërcente që të arrinte ta merrte këtë qytet të fortifikuar. Megjithatë, muret përgjatë gjirit të Bririt të Artë (Halixh: gji) ishin relativisht të dobëta, por romakët e kishin vështirësuar hyrjen e flotës osmane në këtë pjesë, pasi kishin lidhur një zinxhir të fortë çeliku përgjatë grykës së hyrjes së gjirit.
Ushtria osmane sulmoi për herë të parë natën e 18 prillit, kur u përpoq të hynte nëpërmjet disa të çarave që bëri në muret rrethuese të qytetit, por u zmbraps. Ndërkohë, Papa dërgoi në ndihmë të të rrethuarve tre anije gjenovase, që mbërritën në Kostandinopojë më 20 prill. Edhe pse kishte qëndruar me trimëri, edhe pse kishte humbur madje edhe njërin sy gjatë betejës në det, Kapudan-ë Derjai osman (Komandanti i Flotës Detare), Balltaogllu (Baltaoglu) Sylejman Beu, nuk arriti ti ndalonte ata për shkak të numrit të vogël të anijeve të tij. Megjithatë, ai u shkarkua nga detyra dhe në vendin e Kapudan-ë Derja u caktua Hamza Beu.
Osmanët bënë një lëvizje tjetër natën e 21-22 prillit: ata shtynë drejt gjirit 70 anije nga Tophane drejt Kasim Pashait mbi një rrugë rrëshqitëse me trungje prej druri, për të rrënuar pjesën e mureve relativisht më të dobëta. Kjo arritje i demoralizoi së tepërmi romakët.
Fatih Sulltan Mehemmedi, pasi bëri të gjitha përllogaritjet e nevojshme balistike, shpiku një gjylehedhës dhe e përdori këtë armë të re për të goditur anijet romake dhe latine në gjirin e Bririt të Artë.
Romakët, tashmë të demoralizuar, kërkuan të nënshkruanin një traktat paqeje duke iu ofruar osmanëve të gjitha tokat që zotëronin deri në muret rrethuese të Kostandinopojës; emërimin nga Devleti Osman të zyrtarëve që do të përgjigjeshin për sigurinë dhe pagesën e çdo lloj tagre që do të kërkonin osmanët. Por, sulltani i ri osman iu përgjigj: "Ose do ta marr Kostandinopojën, ose ajo do të më marrë mua" dhe kërkoi nënshtrimin e qytetit.
Ushtria muslimane ndërmori dhe një sulm tjetër më 6 maj, pas perëndimit të diellit, por nuk arriti të hynte brenda mureve të qytetit. Më 12 maj, disa ushtarë osmanë arritën të hynin nëpërmjet të çarave që hapën në murin rrethues, por u zmbrapsën nga romakët, të cilët ishin shumë të shpejtë për të dërguar njësi të reja ushtarake në pikat më të dobëta. Sulltan Mehemmedi II kishte ndërtuar kulla të lëvizshme luftarake. Kulla e parë u ndërtua nga inxhinierët dhe punëtorët për 4 orë, pranë hendekut të ujit, përballë mureve të Topkapisë. Ajo qëndronte mbi çikrikë, në mënyrë që të mund të lëvizte dhe ishte më e lartë se muret rrethuese të qytetit. Romakët e dogjën atë kullë të lartë, por osmanët ndërtuan kulla të tjera. Kjo tregon se osmanët ishin më superiorë se romakët edhe në aspektin teknik. Beteja vazhdoi me shkëmbimin e gjuajtjeve me shigjeta dhe më armë zjarri.
Nga fundi i rrethimit, disa ambasadorë hungarezë mbërritën për të lajmëruar se Janosh Hunjadi nuk ishte më në ngarkim të administratës në Hungari dhe se Mbreti i ri Lazlo ishte i vendosur të marshonte në krye të një ushtrie të madhe drejt territorit osman, nëse osmanët nuk do ta ngrinin rrethimin e tyre në mënyrë të ngutshme. Ata njoftuan se pala hungareze kishte anuluar traktatin 3-vjeçar për paqe. Ky kërcënim dhe njoftimi se flota venedikase ishte duke ardhur në ndihmë të Perandofisë Romake, e vendosën sulltanin e ri në një pozitë të vështirë. Ai mblodhi dinjitarët e tij fisnikë për të diskutuar rreth situatës. Vezir-i A'zam, Halil Pasha, i cili kishte përvojë dhe i njihte qëllimet dhe madhësinë e armatës Kryqtare, ishte i mendimit se osmanët duhet ta ngrinin rrethimin e tyrë, duke i ngarkuar Perandorisë Romake një shumë të madhe si tagër lufte. Nga ana tjetër, Zaganos (Zaganos) Pasha mendonte se Kostandinopoja nuk mund të merrte ndihma, por edhe nëse do të mtmd të ndihmohej, nuk do të ishte një ndihmë aq e madhe, sa të mund të ndryshonte situatën. Shejhu Akshemseddin dhe disa fisnikë të tjerë, e mbështesnin pikëpamjen e këtij të fundit, dhe vendimi përfundimtar ishte që rrethimi të vazhdonte.
Osmanët mësuan se një flotë luftarake e krishterë e Venedikut apo e Papës, kishte mbërritur në ishullin Sakëz, në brigjet e Detit Egje. Për këtë arsye, osmanët i mbajtën peng ambasadorët hungarezë për të parë rezultatin e sulmit të fundit. Fjalë dhe biseda të trishtuara qarkullonin në radhët e ushtarëve, për shkak të rrethimit të tejzgjatur dhe sulltani nuk e kishte të lehtë. Por, një letër inkurajuese e Shejhut Akshemseddin drejtuar Sulltanit, ngriti moralin e tij. Me këshillën e Shejhut Akshemseddin, Mjeshtrit Shpirtëror të sulltanit, muxhahidinët sulmuan vetëm pak çaste pas faljes së namazit të subhit (sabahut) të ditës së Martë, më 29 maj, dhe ushtria muslimane hyri fitimtare në qytet nëpërmjet portës Topkapu. Ka të dhëna se perandori romak u vra gjatë rrëmujës, edhe pse ishte përpjekur të arratisej drejt Portës Pemton. Për shkak të faktit që Stambolli (Kostandinopoja) ra dhe ndryshoi sundimtarët në një ditë të Martë, grekët romakë e shikonih atë ditë si ditë që sjell tersllëk.
Rrethimi i Kostandinopojës zgjati 53 ditë. Nderi për hapjen e këtij qyteti ndaj Islamit i takonte sulltanit të ri osman, Mehemmedit II, që në atë kohë ishte në moshën 21-vjeçare, dhe që nga ajo ditë u quajt Fatih (hapës i një vendi të rëndësishëm ndaj Islamit). Në këtë mënyrë, themelimi i Devletit Osman ishte kompletuar mbi baza të forta. Tashmë rruga e osmanëve drejt zbatimit të qëllimit të tyre të vetëm dhe arsyes së qenies së tyre: zgjerimi i territoreve për të përhapur më tej Islamin, ishte e hapur. Fatihu e ktheu katedralen e Hagia Sofias (Aja Sofjas), vendit ku kurorëzoheshin perandorët romakë, në Mesxhid Xhami dhe aty u zhvillua dhe falja e parë e së Xhumasë; hutbeja u mbajt nga Shejhu Akshemseddin në emër të sulltanit. Titulli i sulltanit ishte Sulltanul Berrejn Hakanul Bahrejn Emirul Mu'minin, Kami'ul Fexhereti vel Mushrikin, es Sulltan ibnus Sulltan Mehemmed bin Murad Han (Sulltani i dy Kontinenteve; Hakani i dy deteve; Prind i besimtarëve; Nënshtruesi i atyre që i shmangen të vërtetës dhe i politeistëve, Sulltani, biri i Sulltanit Mehemmed Hani, i biri i Murad Hanit).
Devleti Osman ishte fuqia e vetme islame që mund të përballej me jobesimtarët. Me hapjen e Kostandinopojës, Fatihu kishe arritur një pozitë shumë të lartë në botën islame. Roli që luajti Shejhu Edebali për themelimin e Devletit ishte shumë i rëndësishëm; por, po kaq i rëndësishëm është edhe roli që luajti Shejhu Akshemseddin, për ta ngritur Devletin Osman në pozitën e një superfuqie, duke udhëhequr Fatihun, dishe-pullin e tij. Në të vërtetë, është tepër e vështirë, pothuajse e pamundur, të bësh një vlerësim të fakteve dhe misionit të osmanëve, strukturës shoqërore dhe gjithçka tjetër që lidhet me Devletin Osman, pa kuptuar më parë shtrirjen e Tesavufit në atë entitet. Përveç të huajve, madje edhe historianët turq, të dlët nuk janë thellësisht të ndërgjegjshëm dhe nuk arrijnë të vlerësojnë rolin e luajtur nga Tesavufi në krijimin, dhe zhvillimin e shoqërisë osmane, janë të detyruar të pëmgjasojnë me një recepsionist hoteli, që pyet një shkrimtar për profesionin e tij, dhe që ka marrë përgjigje se ky i fundit e fiton jetesën me anë të një stilolapsi, e shikon atë si një "shitës të thjeshtë stilolapsash.
Merita e Mehemmedit për hapjen e Stambollit ndaj Islamit, 50 vite më parë mund të kishte qenë edhe e Jëlldërëm Bajezidit, nëse Timuri nuk do të kishte udhëhequr luftën e tij në Anadoll, duke vonuar kështu mundësinë e Devletit Osman për tu kthyer në një superfuqi. Fatih Sulltan Mehemmedi shpalli një amnisti të përgjithshme dhe transferoi një numër të madh muslimanësh nga Anadolli në Stamboll (Kostandinopojë). Ai emëroi si Patriark të Kishës Ortodokse Genadiosin dhe u dha të gjithë jomuslimanëve liri të plotë besimi. Një tolerancë e tillë ishte e paimagjinueshme për Evropën, madje nuk është e ligjërueshme as nga politikanët perëndimorë të ditëve të sotme.
Si përfaqësues të së njëjtës kulturë, osmanët, ishin në dijeni të faktit që sahabiu i madh (shok i Profetit a.s.) Ebu Ejjub el-Ensari, ishte varrosur jashtë mureve të qytetit, kur ai kishte ardhur në Kostandinopojë me ushtrinë e tij muslimane në vitin 49/669, por ata nuk e dinin vendin e saktë të varrit të tij. Sulltan Fatih Mehemmedi i kërkoi Mjeshtrit të tij Shpirtëror, Shejhut Akshemseddin, ta përcaktonte vendin dhe ai arriti ta gjente atë përmes mukashefes. Kështu, Fatihu ndërtoi aty një tyrbe dhe një xhami të bukur, në përkujtim të këtij Sahabiu të madh. Halifët pasardhës e vizitonin varrin e tij për el-Bereke (për të marrë bekimin), dhe, nga kjo pikë, niseshin ekspeditat e tyre të xhihadit drejt Evropës. Tashmë është një traditë e famshme e popullsisë muslimane të Stambollit, të vizitojnë këtë vend përpara ceremonive martesore dhe ceremonive të synetit. Kjo zonë quhet Ejyp (versioni në gjuhën turke për Ejjub) dhe Sahabiu i madh njihet me emrin Ejyp (Ejup) Sulltan. Fama dhe respekti i thellë që ka ky Sahabi i madh në popull, është një shenjë treguese e vazhdimësisë së kulturës dhe traditës islame ndër shekuj, ndër njerëzit në territoret e ndryshme dhe të largëta.
Sipas periodizimit perëndimor të historisë, hapja e Stambollit ndaj Islamit, është një nga pikat kthesë që shënoi përfundimin e periudhës së Mesjetës dhe fillimin e periudhës Modeme. Osmanët e kthyen Stambollin në një metropol të Islamit, ndërkohë që banorët e krishterë të këtij qyteti në asnjë rast nuk u pëmdoqën. Përkundrazi, ata u lejuan të qëndronin aty dhe trajtoheshin në mënyrë të pranueshme, dhe të sjellshme, dhe vazhdojnë të gëzojnë liri të plotë besimi edhe në ditët e sotme. Stambolli vazhdon të jetë Selia e Patrikanës së Kishës Ortodokse greke. Në rast se, në atë kohë bota e krishterë do të kishte arritur një fitore të tillë, ndaj një kryeqendre muslimane, nuk do të kishte qenë e vështirë të parashikohej shtypja shkatërrimtare e tyre, për shkak se "pjesa më e madhe e popullsisë së Evropës, në periudha të ndryshme kohore, ka qenë e papërmbajtshme." Në shekullin e 13-të, francezët shfarosën Albigensianët dhe 4 shekuj më pas edhe Hugenotët; spanjollët shfarosën Mavarët; anglezët shfarosën indianët e Amerikës së Veriut, dhe u përpoqën në shekullin e 17-të të asgjësonin irlandezët.
Me pak fjalë, pas aneksimit të Stambollit, që u kthye në një metropol të rëndësishëm islam, Sulltan Fatihu i kumtoi një fet'hname (letër fitoreje) sovranit të Egjiptit, Inal Shah, (sundoi 857-865/1453-1460). Pas Bismil-lah, në letër citoheshin dy ajete nga Kur'ani: "O Allah! Sundues i çdo sendi, Ti ia jep pushtetin atij që do, Ti ia heq prej dore pushtetin atij që do, e lartëson atë që do dhe e përul atë që do. Çdo e mirë është vetëm në dorën Tënde, vërtetë, Ti ke mundësi për çdo gjë." [Ali Imran, 26]. "Luftojini ata që nuk besojnë në Allahun dhe as në Ditën e Kiametit" [et-Tevbe, 29]. Më tej, ai citon një thënie të Pejgamberit të Fundit Muhammed (s.a.v.s): "Atij që i pluhurosen këmbët për çështjen e Allahut, Krijuesi e ndalon atë të hyjë në Ferr." Letra përfundonte me thënien e Pejgamberit, që i siguronte muslimanëve se ata do të arrinin ta hapnin qytetin ndaj Islamit dhe se osmanët do ta ndërmermin këtë ekspeditë të xhihadit, në përputhje të plotë me urdhëresat Hyjnore, ashtu si përmendet edhe në Kur'an, "Luftoni kundër jobesimtarëve që ju qëndrojnë pranë" [et-Tevbe, 23]. Së bashku me këtë letër fet'hname, sulltani osman i dërgoi sulltanit të Egjiptit edhe disa dhurata të çmuara.
Një fet'hname tjetër iu dërgua Shejhut të Meke el-Mukerremes, në të cilën Sulltan Fatihu shkruante: "Po ju dërgojmë këtë letër për të lajmëruar dhuratën që Allahu na fali këtë vit, një fitore që nuk e ka parë syri dhe që nuk e ka dëgjuar veshi më parë: hapja e Kostandinopojës ndaj Islamit". Në letër, më pas, citohej ajeti 20 nga Sureja el-Fet'h'. "Allahu ju premtoi juve pre të shumta, që do ti merrni, e këtë jua shpejtoi...", dhe një thënie e Profetit (s.a.v.s.): "Parajsa ka 100 shkallë, Allahu i ka përgatitur ato shkallë për ata që luftojnë për Çështjen e Tij (për Islamin) dhe largësia midis dy shkallëve është si largësia midis Qiejve dhe Tokës.
Një letër fet'hname e tretë, iu dërgua sovranit të Iranit, Xhahan Shah (14057-1467), ku Sulltan Fatihu e njoftonte se muslimanët muxhahidinë kishin arritur ta çlironin këtë qytet në emër të Islamit, nëpërmjet ndihmës shpirtërore të Krijuesit dhe në përputhje me ajetin që i përkiste ngjaijes së hapjes së Mekës ndaj Islamit: "Ne të dhamë ty (O Muhammed) një fitore të qartë." [el-Fet'h, 1] Ai vazhdon, më tej, duke thënë se muxhahidinët kishin të njëjtin zell si bashkëfetarët e tyre që e hapën Mekën ndaj Islamit dhe në lidhje me këtë citon ajetin: "Është Ai, që zbriti qetësi në zemrat e besimtarëve ..." [el-Fet'h, 4].
Është me rëndësi të madhe të theksojmë se, në letër-përgjigjen e tij, Xhahan Shahu, citonte disa ajete nga Kur'ani: "Ne të kemi bërë mëkëmbës mbi tokë." (Sad, 26) Nëpërmjet këtij citimi, ai mendohet se e kishte pranuar faktin që pas hapjes së Kostandinopojës ndaj Islamit dhe rënies së Perandorisë Romake, sulltani osman ishte kthyer de fakto në zëdhënësin dhe udhëheqësin e muslimanëve. Faktikisht, të gjitha fuqitë e tjera muslimane në atë kohë ishin të angazhuara në mosmarrëveshje dhe grindje me njëra-tjetrën dhe osmanët ishin luftëtarët e vetëm muslimanë që luftonin në zemër të Evropës së krishterë për çështjen e Islamit. Hapja e Kostandinopojës ndaj Islamit pati kundërveprime të mëdha në Evropën e krishterë. Sipas Abbas Hamdanit: "Rënia e Kostandinopojës në vitin 1453, rigjallëroi lëvizjen e kryqëzatave në Evropë. Princi Henri (i Portugalisë) veproi duke lundruar me anijen e tij deri në Afrikë dhe duke arritur deri te sundimtarët e krishterë të Lindjes. Ai e shfrytëzoi, gjithashtu, këtë rast duke krijuar monopole tregtie dhe duke e përjashtuar veten nga 1/10 e zakonshme që i paguante Papës. Të gjitha këto janë konfirmuar nëpërmjet një deklarate të Papatit, më 8 janar 1455. Sundimtari i ardhshëm portugez, Dom Zhoao II, dërgoi një njësi zbuluese inteligjente që përmes memlukëve të Lindjes së Mesme të vendoste lidhjet me Perandorin e Etiopisë për zbulimin e burimeve të tregtisë së erëzave në Lindje. Ky mision u drejtua nga dy njohës të gjuhës arabe, Pero de Kovilja (Covilha) dhe Alfonso de Pavia. Në të njëjtën kohë, Bartholomeu Diaz arriti në Kepin e Shpresës së Mirë.
Sipas evropianëve, data e hapjes së Kostandinopojës ndaj Islamit, që quhet në terminologjinë e tyre "rënia" e Kostandinopojës në duart e "turqve jobesimtarë", shënoi një ngjarje që ndryshoi historinë botërore dhe se viti 1453 nuk duhet të harrohet. Ata pretendojnë se periudha e errët e Mesjetës (nga pikëpamja evropiane) përfundoi me datën e kësaj ngjarjeje, falë studiuesve të larguar nga Kostandinopoja, që luajtën një rol të rëndësishëm për fillimin e periudhës së Rilindjes. Faktikisht, nivelet kulturore dhe shoqërore janë të kushtëzuara të jenë të lidhura si rrjedhja në enët e komunikimit në fizikë. Dijetarët romakë kanë debatuar për gjininë e engjëjve dhe numrin e krahëve të tyre; se si një i pasur. mund të hyjë në Parajsë, pasi deveja të futet në vrimën e një gjilpëre. Në vitin 1453, Kostandinopoja ishte e kalbur në çdo drejtim dhe është më se e palogjikshme të pritej çfarëdo e mirë prej saj, çfarëdo ndihme prej saj për civilizimin. Kur ushtria osmane rrethoi qytetin, askush nuk u shqetësua për këtë, pasi ishin nisur në grupe drejt hipodromit për ti parë të gjelbrit dhe blutë. Siç dihet, studiuesit që patën ndikim të madh në fillimin e Rilindjes, u transferuan nga Moreja (Peloponezi) drejt Evropës Qendrore dhe Perëndimore.
Në fakt, në vend të periodizimit eurocentrik, ngjarjet më të rëndësishme në historinë botërore mund të radhiten si më poshtë:
1. Përmbytja e Noes (Paqja qoftë me të). (4000 p.e.s)*
2. Lindja e Jezu Krishtit (Paqja qoftë me të).4001
3. Hixhreti i Muhammedit (Paqja qoftë me të).4622
4. Beteja e Ajn Xhalutit (Disfata e parë e madhe e mongolëve, të cilët, më parë, shikoheshin si të "pamposhtur") (1260 e.s. plus 4000)5260
5. Martin Luteri fillon Protestantizmin (1517 e.s. plus 4000)5517
6. Revoludoni Francez (1517 e.s. plus 4000)5789
7. Shpërbërja e Bashkimit Sovjetik (1991 e.s. plus 4000)5991
Pra, viti 2011 e.s. i korrespondon vitit 6011, që duhet të jetë e pranueshme për pjesën më të madhe të popullsisë botërore.
Perandori romak kishte nënshkruar me Papën një traktat për të marrë ndihmën e botës së krishterë, dhe për këtë arsye, Kardinali Izidor, i dërguari i Papës, udhëhoqi një ceremoni fetare në Katedralen e Aja Sofjas, më 12 dhjetor 1452. Në këtë mënyrë, u proklamua bashkimi i Fesë Ortodokse me Fenë Katolike. Kjo do të thoshte se pas hapjes të Kostandinopojës ndaj Islamit, nga Sulltan Fatihu, në vitin 1453, nuk kishte më asnjë konflikt midis Katolicizmit dhe Ortodoksisë dhe se Krishterimi Lindor ishte nën hegjemoninë e Kishës Perëndimore. Kjo ishte një situatë në kundërshtim të plotë me dëshirat, tendencat, traditën e grekëve të Stambollit. Nga ana tjetër, Devleti Osman, nuk ishte në favor të bashkimit të krishterimit. Për këtë arsye, Sulltan Fatihu caktoi si Patriark në një ceremoni madhështore, Genadios Skolariosin, që ishte kundër bashkimit të dy kishave. Në këtë mënyrë, Kisha Ortodokse siguroi pavarësinë e saj nga Kisha Katolike.
Kadiu i parë i Stambollit është Hëzër Beu, nga familja e të famshmit Nasreddin Hoxha (Xhuha). Lagjja ku ai u vendos quhej Kadikoj (Kadikoyii) (fshati i Kadiut) dhe ky vend mban këtë emër edhe në ditët e sotme. Shumë familje turke u shpërngulën nga Anadolli në Stamboll dhe lagjet në të cilat ato u vendosën mbajnë edhe në ditët e sotme emrat e qyteteve nga ata erdhën, si Karaman, Aksaraj, Çarshamba.
Hapja e Stambollit ndaj Islamit, u përshëndet nga shumë vende islame, të cilat dërguan urimet e tyre dhe u shoqërua edhe me mbërritjen e shumë komiteteve të administratës së krishterë, që kishin të njëjtin qëllim si: Perandoria Pontus e Trebizondit; Mbretëria e Serbisë; Rëpublika e Dubrovnikut (Raguzës); Moreja despotike, që qeverisej nga Dimitrios dhe Tomas, vëllezër të perandorit të fundit romak, Kostandin Paleologos; administrata gjenovase e Ishullit të kolonizuar Sakëz; Dukati gjenovas i Ishullit Midilli; disa prej tyre ishin të gatshëm ti paguanin tagra Devletit Osman.
Hapja e Stambollit ndaj Islamit nga Mehemmedi II, ishte një ngjarje e shënuar dhe e rëndësishme, dhe vetë sulltani me të drejtë ishte i ndërgjegjshëm se kishte marrë në dorë drejtimin e botës muslimane: "Me hapjen e Kostandinopojës, bota muslimane njohu Mehemmedin si prijësin e Luftës së Shenjtë kundër krishterimit. Tashmë, ai mund të pretendonte se ishte superior mbi të gjithë sundimtarët e tjerë osmanë, duke përfshirë këtu edhe sulltanët fqinjë memlukë dhe mund të kërkonte të drejtën të merrte vendin e këtyre të fundit si prijës të pelegrinazhit drejt Qyteteve të Shenjta.
Bajezidi, djali i parë i Fatihut dhe Sanxhakbeu i Amasjas, trashëgoi nga i ati fronin osman në 1481. Por vëllai i tij më i vogël, Xhemi (1459-1495), Sanxhakbeu i Karamanit (Konjas), e sfidoi postin dhe autoritetin e tij, vendosi nën kontroll qytetin e Bursës dhe shpalli në hutben e së Xhumasë, pretendimin e tij për pavarësi. Dy vëllezërit zhvilluan një betejë të ashpër në fushën e Jenishehirit, në të cilën ushtria e Xhemit pësoi humbje dhe ai u detyrua të tërhiqej në qytetin e Konjas. Më pas, ai iu drejtua Sulltanit memluk Kajëtbaj në Egjipt, nga ku u nis dhe për Haxh së bashku me familjen e tij në vitin 1481.
Kur Xhemi u kthye në Kajro, Sulltan Bajezidi i dërgoi atij letra me anë të lajmëtarëve të tij, në të cilat i thoshte dhe i ofronte atij një azil paqësor në qytetin e shenjtë të Jerusalemit, si dhe i jepte të gjitha të ardhurat e mbledhura nga provinca e Konjas (Karamanit). Por ky i fundit këmbëngulte të merrte të gjithë pjesën e Anadollit të Devletit Osman, që do të thoshte ndarja e Devletit në dy pjesë. Për pasojë, sulltanit nuk i mbetej asnjë alternativë tjetër, veçse të dërgonte Gedik Ahmed Pashanë për të shtypur kryengritjen e tij. Megjithatë, Xhemi planifikonte të shkonte në territorin evropian osman për fu përballur me të vëllain, me ndihmën e Kalorësve të Rodosit, të cilët i kishin premtuar se do ta mirëprisnin dhe se do t i gjenin atij një rrugëkalim drejt Evropës. Këto zhvillime u përshkruan kështu nga Lejn-Pul: "Megjithatë, Mjeshtri i Madh i Rodosit, D'Obyson (D'Aubusson), ishte një diplomat tepër dinak, për të sakrifikuar përfitimet që ai mendonte se do të arrinte nëpërmjet Urdhrit të Kalorësve të tij, dhe pasi mori garanci nga Prind Xhem e bindi atë të nënshkruante një traktat, sipas të cilit në rast se ai do të merrte fronin, Urdhri i Kalorësve do të përfitonte shumë. Më pas, ai me mprehtësinë e tij hyri në bisedime me Sulltan Bajezidin, me qëllim që të sigurohej se sa florinj ishte në gjendje të paguante ai sovran për ruajtjen e sigurt të vëllait të tij të pabindur. Do të ishte më se e drejtë të përmendim këtu se Bajezidi, që nuk e njihte në natyrën e tij mizorinë, bëri gjithçka që ishte e mundur për të rënë dakord me Xhemin. Në të vërtetë, ai ishte i ashpër dhe nuk bënte lëshime, ndërkohë që vëllai i tij kishte shfaqur armiqësi të hapur. Përgjërimit të hallës së tij, për të qenë i mëshirshëm me të vëllain, ai iu përgjigj: "nuk ka asnjë lidhje familjare midis prijësve". Megjithatë, ai i propozoi vëllait të tij t i rikthente autoritetin mbi provincën e Karamanit, që Xhemi kishte qeverisur më parë, por jo fronin e tij, me kusht që ai të tërhiqej dhe të jetonte në paqe në Jerusalem. Nga ana e tij, Xhemi nuk synonte asgjë tjetër përveç autoritetit të pavarur dhe kjo nuk mund të ishte e pranueshme nga sulltani. "Perandoria," tha ai, "është një nuse, mirësitë e të cilës nuk mund të ndahen". Duke qenë se të gjitha bisedimet dhe përpjekjet për marrëveshje nuk patën sukses, ai dëgjoi propozimet e Mjeshtrit të Madh dinak, dhe si përfundim pranoi ti paguante atij një shumë vjetore prej 45.000 dukatesh, për aq sa ky do ta mbante nën mbikëqyrjen e tij Xhemin. I njëjti autor i krishterë e ka përshkruar me komentet e mëposhtme mashtrimin e Kalorësve të Shën Xhonit: "Kalorësit e Shën Xhonit kishin shumë vende nën komandë dhe ata zgjodhën për mikpritjen e Xhemit atë që kishin në Nicë, në jug të Francës. Ai shkoi atje në vitin 1482, krejtësisht i pavetëdijshëm për kurthet që po ngriheshin kundër tij.
Ai dëshironte të nisej menjëherë drejt Hungarisë, prej nga propozoi të ngrinte në revoltë pasuesit e tij në Turqi, por kalorësit e refuzuan me mirësjellje këtë qëllim të tij. Me pretekstet e tyre, kalorësit planifikonin ta mbanin këtë të burgosur në Nicë për muaj me radhë ... Ndërkohë Mjeshtri i Madh D'Obyson, po drejtonte "një tregti" të mirë në rolin e gardianit të burgut. Të gjithë sunduesit evropianë, qëndronin në ankth për të marrë në duart e tyre këtë pretendent të fronit osman, madje ishin të gatshëm të paguanin shuma të mëdha me para të thata, që të arrinin të gëzonin edhe ata privilegjin e "përdorimit" të këtij instrumenti, veçanërisht të rrezikshëm kundër paqes së sulltanit. D'Obysoni nuk ishte kundër përfitimit të parave nga këto shtete, por në të njëjtën kohë, ai nuk dëshironte të hiqte dorë nga i burgosuri i tij, dhe ndërkohë që e mbante atë fort, nuk mendonte se nderi i urdhrit të tij kalorësiak do të njollosej, kur mori nga gruaja e mjerë e Xhemit, 20.000 dukate si shpagim për çlirimin e bashkëshortit të saj. Të këtij lloj karakteri kalorësiak ishin kalorësit e Rodosit ndërsa njerëz të tillë si D'Obysoni, kisha i bënte kardinalë.
Qëllimi i Mbretit të Francës ishte të përdorte Xhemin kundër Devletit Osman, megjithatë, ai e mori Xhemin nga kalorësit dhe e vendosi atë nën mbikëqyrjen e Papës. Autori perëndimor i lartpërmendur përshkruan qartazi moralin e Evropës në atë kohë: "... Nga gjithë kjo përrallë melankolike, përfundimi i çuditshëm që nxjerrim është se me sa duket në botën e krishterë nuk kishte asnjë njeri të ndershëm që të ndjente keqardhje për të burgosurin; asnjë që të dilte kundër intrigave të pandershme dhe të korruptuara të Mjeshtrit të Madh, Papës dhe Sharlit Vlll. Secili prej tyre garonte kundër tjetrit për çmimin e mizorisë dhe turpit. Bajezidi mund të quhet i falur për arsye se dëshironte të shikonte vëllain e tij në siguri të plotë, po ç'mund të themi për Kishën e Krishterë dhe për prijësin e një Urdhri religjioz kalorësish, të cilët tradhtuan me zell të madh një refugjat të braktisur, për të përfituar florinjtë e jobesimtarit? Kur lexojmë historitë mbi heroizmat e kalorësve të Rodosit dhe Maltës, do të ishte më mirë të kujtonim edhe historinë e Princit Xhem, si dhe të peshojmë mirë vlerën që kalorësia do të merrte me anë të kësaj tradhtie.
Një shkrimtar tjetër evropian thekson të njëjtën pikëpamje duke thënë: "Është e panevojshme të themi se një sulltan më se i aftë otoman, nuk do të ishte përpjekur për të ndërmarrë një fushatë në shkallë të gjerë kundër fuqive evropiane, ndërkohë që vëllai i tij dhe njëkohësisht pretendent i fronit otoman, mbahej si i burgosur prej tyre. Nëse Xhemi do të ishte i lirë, i gjithë territori otoman do të ishte ndarë automatikisht në dy pjesë dhe me dhjetëra mijëra luftëtarë muslimanë do të ishin vrarë në luftë civile. ... Mbajtja e një të burgosuri kaq të rëndësishëm u përdor në shumë raste si kërcënim ndaj sigurisë së Bajezidit dhe shërbeu si një fre për veprimtarinë e tij..."
Ky incident shpreh qartazi këmbënguljen e sulltanëve osmanë, për të mbajtur të pacenuar bashkimin e Devletit me çdo kusht. Ata nuk hezituan asnjëherë të zgjidhnin çështjet, në rast se njëri nga pjesëtarët e fisit të tyre do të krijonte mosmarrëveshje. Kuadri kushtetues i sulltanatit ia kishte dhënë pushtetin dhe e kishte kufizuar atë brenda Familjes së Osmanit Mirëpo, turqit nuk kishin qenë iniciatorë të sistemit të trashëgimisë në Islam. Pionierë të saj kishin qenë emevitët. Megjithatë, turqit që iu bashkuan me dëshirë fesë islame, e konsideruan këtë sistem si një dukuri që ishte në përputhje me praktikat e tyre para-islame. Për më tepër, duhet të kujtojmë se sistemi i monarkisë ishte mbizotërues në Evropën e asaj kohe. Për sa i përket praktikës osmane të vëlla vrasjes, ne duhet të kujtojmë gjithmonë faktin që kjo ishte një praktikë Bizantine, që më pas u ndoq nga osmanët.
Deri në atë kohë, sovranët evropianë nuk kishin treguar asnjë kundërshtim ndaj autoritetit të Papës. Por mbreti i Francës, Sharl VIII, që dëshironte ta merrte Xhemin prej Papës, hyri në Romë duke sfiduar autoritetin e tij. Xhemi shkoi në Napoli së bashku me mbretin francez, plani i të cilit ishte të shkonte në Durrës dhe Vlorë, dhe më pas të marshonte drejt Stambollit, duke përdorur Xhemin për të sfiduar edhe autoritetin e Sulltan Bajezidit. Por, Papa e kishte helmuar Xhemin me një helm që kishte efekte të ngadalta dhe ai vdiq në dëshpërim në vitin 900/1495. Në testamentin e tij, ai shkroi se dëshironte të varrosej në Daru'l-Islam, në mënyrë që asnjë evropian të mos merrte në të ardhmen identitetin e tij, për të përfituar territore dhe të shkaktonte gjakderdhje midis muslimanëve. Trupi i tij u dërgua dhe u varros në Bursa.
Pas vdekjes së Xhemit edhe trupi i tij u kthye në një çështje të rëndomtë parash për evropianët: Sulltan Bajezidi II dërgoi një lajmëtar në Napoli në Sha'ban 900/maj 1495 për tiu kërkuar francezëve, që ishin sovranë atje në atë kohë, trupin e vëllait të tij, por ata nuk pranuan. Në shkurt të vitit 1496, sulltani dërgoi një lajmëtar tjetër dhe francezët iu përgjigjën se do t ia shisnin trupin për 50.000 monedha floriri. Kur Mbreti i Napolit, Frederiku, shpëtoi Italinë nga francezët, sulltani i kërkoi atij trupin e vëllait, por mbreti i kërkoi atij 5.000 monedha floriri. Ndërkohë edhe Papa i kërkonte Mbretit të Napolit trupin për tua shitur osmanëve! Më pas në vitin 904/1498, Sulltan Bajezidi II i dërgoi Mbretit të Napolit lajmëtarin e tij, në krye të një luftanije dhe i kërkoi tia dorëzonte trupin brenda 8 ditësh, në të kundërt forcat osmane do të pushtonin brigjet e Italisë. Dhe mbreti u detyrua t i jepte trupin e vëllait.
Shehzadeja i tretë, Selimi, Sanxhakbeu i Trabzonit ishte në dijeni të veprimtarisë së Shah Ismailit në Anadoll. Pasi mësoi për marrjen e planifikuar të fronit nga vëllai i tij, Ahmedi, Selimi kërkoi të emërohej si sanxhakbej i Rumelisë (në Evropën osmane). Por, kjo kërkesë e tij u kundërshtua, për arsye se praktika tradicionale osmane nuk lejonte emërimin e asnjërit nga shehzadet si sanxhakbej në Rumeli. Atëherë, Selinti shkoi në Kefe, në Gadishullin e Krimesë dhe më pas në Rumeli me 10.000 luftëtarë. Me mbërritjen e tij në Silistre, ai kërkoi të fliste me të atin e tij personalisht dhe pas disa diskutimesh, u vendos që ai të emërohej Sanxhakbej i Semendires (Smederevës) në Rumeli, dhe që asnjë prej shehzadeve të tjerë nuk do të emërohej si veliahd (princ i kurorës). Duke e ditur se Bajezidi ishte më tepër i prirur për t i kaluar sulltanatin Ahmedit, djalit të tij më të madh, dhe se në fakt, ai do ta thërriste atë në Stamboll, Selimi arriti në Çorllu dhe vezirët ngritën perdet e karrocës së Bajezidit për t'i thënë: "Shikoje ushtrinë e djalit tënd që thotë se ka ardhur vetëm për të të puthur dorën". Ata qëlluan në të njëjtën kohë me armë kundër Selimit, i cili u detyrua të luftonte edhe pse pa dëshirë. Megjithatë, pas pak kohe, Selimi u tërhoq dhe Sulltan Bajezidi u kthye në Stamboll.
Ndërkohë, shehzade Ahmedi ishte duke pritur me ankth në Malltepe, për të marrë një ftesë nga Stambolli. Por, jeniçerët që e kishin admiruar guximin dhe heroizmin e Selimit gjatë luftimit, nuk ishin në favor të Ahmedit që nuk i kishte dhënë një zgjidhje problemit të Shiizmit Shehzadeja tjetër, Korkuti, ishte një njeri i arsimuar dhe me ndërgjegje të pastër e me shpirt artisti, por nuk ishte një luftëtar i mirë, dhe përpos të tjerave, ai nuk kishte asnjë pasardhës që të ndiqte linjën e trashëgimisë osmane. Për këtë arsye, jeniçerët (bërthama e ushtrisë osmane) ngulmuan: "Ne nuk pranojmë asnjë sulltan tjetër veç Selimit." Në këtë mënyrë, shehzade Ahmedi u kthye në sanxhakun e tij, kur Selimi mori letra nga fisnikët që e ftonin të shkonte në Stamboll. Ai kaloi Danubin e ngrirë dhe mbërriti në Stamboll në vitin 918/1512, ku u takua me babain e tij dhe kalëruan së bashku mbi kuaj. Sulltan Bajezidi i ofroi postin e kryekomandantit të ushtrisë, me kusht që ai të marshonte menjëherë kundër Shah Ismailit, por Selimi këmbënguli se ishte më e rëndësishme për të që të merrte drejtimin e sulltanatit, në mënyrë që kjo detyrë të arrihej me sukses. Sidoqoftë, Sulltan Bajezidi abdikoi në moshën 65-vjeçare. Ai u nis për në Mallkara dhe vdiq gjatë udhëtimit në Sogytlydere (Söğütlüdere).
Ndërkohë në Evropë po zhvilloheshin veprimtari të rëndësishme imperialiste dhe aventureske. Abbas Hamdani bën një përshkrim përmbledhës të kësaj situate si vijon: "Në Evropë, Portugalia dhe Spanja filluan shtrirjen e tyre detare pas zbulimit të Amerikës dhe Kepit të Shpresës së Mirë. Raporti i Diazit në vitin 1488 dhe raporti i Koviljës në 1492, bindi Dom Zhoaon për lehtësinë e arritjes deri në Indi dhe në Orientin e Largët në rrugën detare nëpërmjet Kepit të Shpresës së Mirë. Lajmi i zbulimit të Indisë nga Kolombi, mund të ketë vonuar planet e Zhoaos, por meqë më pas u kuptua se Kolombi kishte zbuluar një kontinent të ri që nuk ishte India, kjo rigjallëroi këmbënguljen dhe vendosmërinë e drejtuesit të Portugalisë për të dërguar një ekspeditë të re në drejtim të jugut. Në vitin 1479, duke u sjell rreth Kepit, Vasko de Gama ndoqi rrugën përgjatë bregut verior të Afrikës, deri sa mbërriti në Malindi (Zanzibari i sotëm). Atje, ai takoi një drejtues lundrimi të mirënjohur arab, Ahmed ibn Mexhidin, i cili ishte dhe autor i librave që trajtonin këtë temë. Ky i fundit ndihmoi portugezët të kalonin Oqeanin Indian dhe të arrinin deri në Kalikut (Kalkuta), në bregun perëndimor të Indisë jugore, që ishte qëndresa kryesore e Lindjes për tregtinë e erëzave. Erëzat e Indisë iu bashkuan në këtë mënyrë floririt, fildishit dhe skllevërve të Afrikës Perëndimore. Portugezët vendosën kolonitë e tyre përgjatë gjithë rrugës së re drejt Indisë...
Portugezët ndoqën me ngulm ambidet e tyre dhe pushtuan porte të reja në Oqeanin Indian. Në fakt, ata e kthyen atë në "Liqen Portugez" dhe ndaluan lundrimin e muslimanëve atje. Ishte një sekret i ditur që të krishterët ishin ambidozë për të pushtuar qytetin e shenjtë të Mekës dhe ta shkëmbenin atë me Jerusalemin. Ata, madje, menduan të ndryshonin drejtimin e rrjedhjes së Nilit nëpërmjet Etiopisë, drejt Detit të Kuq për ta ngordhur urie Egjiptin.
Sulltan Selimi ishte ende dyshues ndaj qëllimeve të vëllezërve të tij, Ahmedit dhe Korkutit, edhë pse i kishte dhënë këtij të fundit Midillin përveç Sanxhakut të tij të Saruhanit (Manisës). Ahmedi rrethoi Konjën, por u detyrua të tërhiqej në Mallatja. Që të arrinte të kuptonte qëllimet e ardhshme të vëllezërve të tij, Selimi u dërgoi atyre letra të falsifikuara në emër të fisnikëve osmanë, sipas të cilave ata "ftoheshin" të mermin sulltanatin në Stamboll. Të dy vëllezërit e tij, me tiu afruar Stambollit, u ekzekutuan. Historia e vonë osmane është plot me probleme të tilla mes pjesëtarëve të oborrit të sundimtarëve, që i kushtuan shumë Devletit. Në mënyrë që të shmangte kaosin e mëtejshëm dhe një situatë të paqëndrueshme, Sulltan Selimi nuk kishte asnjë altemativë tjetër, përveçse të merrej me vëllezërit e tij në këtë mënyrë të ashpër. Ai është quajtur shpesh "Javuz", që në Turqinë e shekullit të 16-të, kishte kuptimin "i dhunshëm dhe i vrazhdë". Megjithatë, duket se populli e admi-ronte atë aq shumë, sa që kuptimi i kësaj fjale ndryshoi në "i vendosur, i fuqishëm dhe i aftë". Pjesa më e madhe e historia-nëve osmanë thonë se, nëse njëri prej shehzadeve do të ishte arratisur në Iran, apo Egjipt, sulltani osman nuk do të kishte qenë i aftë të ndërmerrte asnjë veprim. Sulltani ishte tepër i mërzitur, madje dhe kishte qarë. Por, këto veprime të dhunshme ishin të pashmangshme, në mënyrë që sulltani të merrte fuqinë, të ruante bashkimin dhe qëndrueshmërinë e Devletit, si dhe të ndërmerrte përgjegjësitë e tij historike.