Pavarësisht nga kujtimet e këqija që i kishte lënë Venedikut, Manuel Komneni, zot teorik i bregdetit lindor dhe njeriu të cilit ia kishin frikën mbretërit dhe sundimtarët e hinterlandit, kishte ruajtur aty një rend të favorshëm për të; mbrapështitë që ndesh Venediku në Adriatik, ndërkohë që në Lindje ndodhin ngjaije shumë më të njohura, janë të domosdoshme për të kuptuar një periudhë topitjeje e cila do të marrë fund vetëm me kryqëzatën e katërt. Kjo për arsye se vdekja e Manuelit kishte shpërthyer një radhë konvulsionesh që ishin kthyer të gjitha në dëm të Komunës, duke filluar me një aleancë të frikshme të lidhur mes Hungarisë dhe Serbisë, e sanksionuar prej dimrit të vitit 1180: Bela III i Hungarisë, rob i dikurshëm në Konstantinopojë, rimerr Spalaton me gjithë rajonin e saj, ndërkohë që zhupani i madh Stefan Nemanja, pararendësi i dinastisë më të shquar serbe, i është qepur Dalmacisë së jugut e sidomos Raguzës; në vitet 1185-1186 kemi çlirimin e bullgarëve dhe serbëve prej Konstantinopojës, por që më. 1184 zhupani i madh kishte marrë në zotërim kufijtë shqiptaro-malazias me Ulqinin dhe Tivarin e pastaj kishte sulmuar Kurzolën, kurse më 1186 ai bëhet zot i Kotorrit; Venedikut nuk i mbeten veçse disa pak ishuj të Quarneros dhe ndërhyrja e flotës së tij, më 1187, përfundon me një disfatë të vajtueshme; ndërkaq ngrenë krye disa qytete bregdetare, pikësëpari Zara, e cila më 1183 dëbon kontin venedikas, duke e zëvendësuar atë me një prej qytetarëve të vet e duke u vendosur nën autoritetin hungarez: megjithë një seri shpeditash detare kundër këtij qyteti, ai do të mbetet hungarez deri më 1200.
E ardhmja duket e zymtë: Raguza u reziston serbëve prej vitit 1184, por tek e fundit i dorëzohet mbretit të Sicilisë më 1185, për të dalë nga varësia e tij vetëm më 1192, ndërkohë që Zara lidh më 1188 një pakt me Republikën e Pizës që ndjehety në Adriatik si shtëpinë e vet. Më 1190 venedikasit ndërmarrin një shpeditë tjetër që përfundon me disfatë edhe më të madhe e pas saj Venediku u lë lamtumirën margaritarëve të tij të Quarneros, Arbës, Osseros dhe Pagos, të cilët do t’i rimarrë veç pas dy vjetësh, në kohën kur aleanca e Zarës me Pizën sjell frutet e veta duke tërhequr pas rryme deri dhe Polën në Istrie, e cila tanimë ia ndalon edhe vetë Venedikut hyrjen sipas dëshirës. Situata bëhet kaq kritike, sa që sipas traditës vededikase pikërisht në këtë periudhë vendoset një episod me pak të ngjarë, por gjithësesi simbolik: dogji Enrico Bandolo, i zgjedhur më 1192, thuhet të ketë hequrdorë në këtë kohë nga titulli i dukës së Dalmacisë, duke u zotuar ta rimarrë atë vetëm mbasi të ketë ripushtuar Zarën.
Por nuk është vetëm Dalmacia në këtë fund shekulli që duket se i shpëton kontrollit venedikas: mbreti norman i Sicilisë Guliami II, duke lidhur edhe një herë interesat e tij me synimet e Guiscardit dhe të Rogerit, ndërmerr më 1185 një sulm masiv kundër Bizantit, duke shtënë në dorë pa luftë Dyrrahionin e pastaj duke siguruar kalimthi ishujt e mëdhenj të detiti Jon: Korfuzin, Kefaloninë, Zakintosin, përpara se të thyente edhe Selanikun; sado që grekët reaguan fuqishëm duke i ridhënë Perandorisë Dyrrahionin dhe Korfuzin, ishujt e tjerë jonianë i ikën Perandorisë përfundimisht prej duarsh e kështu normanët mbetën në vigjëlim fare pranë Adriatikut; dimë se, po në vitin 1185, Raguza nga frika e serbëve iu dorëzua Guliamit II, duke dalë nga varësia siciliane vetëm më 1192246, ndoshta për t’u kthyer prapë nën autoritetin - teorik - të Konstantinopojës: tregtarët e saj, duke përfituar nga mungesa e gjatë e venecianëve, kishin rrahur rrugën për aty, duke hapur kështu rrugën e Lindjes për një qendër që ishte thjesht dalmate; veç kësaj midis viteve 1148 dhe 1211, Raguza thuri një rrjetë aleancash që mbulonin një pjesë të mirë të pellgut Adriatik, nga Molfetta, Monopoli, Bari, Bisceglia dhe Termoli në Pulije e në Molise deri në Ankonë e në Marke. Ndërkaq, flota e Pizës qarkullonte nga Zara në Raguzë dhe në ishujt jonianë, njëlloj si dhe në brigjet perëndimore, ku kishte si kryeqendër Ankonën, një port që shpresonte ende ta rifitonte rolin e dikurshëm të cilin ia pat eklipsuar Venediku. Kështu përvoja tregonte se rrugët e Adriatikut mund të mbylleshin lehtë me sigurimin e kryeurave dhe aleancave, apo duke krijuar pole rivalizuese, pra, e thënë ndryshe duke dëmtuar rëndë tregtinë venedikase e duke vënë në pikëpyetje vetë ekzistencën e Venedikut.
Ndërsa, kur Venediku del prej Adriatikut për t’u rivendosur në shërbim të perandorisë greke, me të cilën bëri paqe më 1187, ai gjen kundërshtarë edhe më të shlirshëm në lëvizjet e tyre: jo vetëm që Gjenova dhe Piza përfituan privilegje të reja më 1192 248, por ato kishin edhe korsarët e tyre që po u bënin një luftë të pamëshirshme anijeve venedikase, të cilat tashmë janë thuajse të vetmet që sigurojnë lidhjet midis Lindjes së afërme myslimane dhe Konstantinopojës, flota e së cilës sa vjen e bjerrjet.
Dyrrahionit, ndërkohë që në Krujë shfaqet një pushtet autonom arbëror ku sundon dinasti Gjin. Dhe çka përbën pa dyshim një kërcënim shumë më të rëndë, aventurieri gjenovez Leone Vetrano ka shtënë ndërkaq në dorë Korfuzin, mbase me synimin që të marrë edhe Durrësin. Kështu pra, nëse Venediku, që nuk është nxituar ndonjëherë realisht për t’i pushtuar shumë nga territoret që i takonin, mori më 1205 mundimin të vendosej në Durrës, ku krijoi një dukat, këtë e bëri pikërisht për të siguruar më njërën anë daljet në Adriatikut e për të mbajtur, më anë tjetër, në dorë çelësat e rrugëve tokësore drejt Lindjes255 256.
Këtë dukat, të cilin sipas logjikës, Venediku duhej ta kishte tepër për zemër, ai e braktis vetëm tetë vjet pasi e kishte marrë, ndoshta në fund të vitit 1212 ose në fillim të vitit 1213, pa rezistencën më të vogël, ndoshta mbas një marrëveshjeje me Mihal Dukasin; si gjithmonë realist dhe i paaftë për të investuar energjitë e veta në një pushtim të hinterlandit, Venediku mjaftohet me një portë pak a shumë të sigurtë në Durrës, të cilit shteti epirot, që shumë shpejt do të shtrihet deri në detin Egje, është duke ia hequr rolin tradicional të portit transballkanik, duke e tkurrur për dy shekuj të tërë në atë të një vendqendrimi në rrugën drejt Levantit25b. Venedikut i duhet ta sigurojë edhe këtë funksion të shkallës; por qyteti është i lidhur ende mjaft ngushtë me Perandorinëlatine të Konstantinopojës dhe prania e epirotëve në Durrës është një rrezik për këtë të fundit siç është edhe për Venedikun: aty ata janë duke mbajtur kryeurën më të rëndësishme në drejtim të Maqedonisë, ku kryejnë një kundërsulm të shkëlqyer kundër latinëve të cilët më 1216, me vdekjen e perandorit Henrik, humbasin sovranin e tyre më të mirë, ndërkohë që pasuesi i tij Pierre de Courtenay, i cili zbarkon në Durrës më 1217 me qëllimin e marrë për t’i ardhur Konstantinopojës nga toka, kapet nga princi Teodor Dukas dhe zhduket me laçkë e me plaçkë. Venediku e ndjen mirë rrezikun, kështu që i bashkangjitet kryqëzatës që predikon papa Honoriusi III kundër Epirit më 1217; prej fundit të vitit në Venedik dhe në Ankonë mblidhen disa kontingjente, midis të cilëve edhe venedikas, por vitin tjetër papa mjaftohet me çlirimin që Teodori i bën kardinalit Colonna, të dërguarit të tij, që ishte kapur rob së bashku me perandorin Pierre, madje tani edhe ndalon çdolloj sulmi kundër princit epirot, që e mendon si të nënshtruar ndaj tij: Venediku shtrëngohet të nënshkruajë një armëpushim 5-vjeçar me Epirin. Tani që i ka duart e lira drejt Lindjes, Teodori e përmbyll pushtimin e Maqedonisë duke marrë më 1224 Selanikun: kemi kështu sërish një shtet grek pushtues është përsëri zot i rrugës së madhe transballkanike që e ka nën mbrojtje, drejt detit, nëpërmjet rinovimit të aparatit të fuqishëm mbrojtës bizantin që ishte dëmtuar rëndë prej fundit të shekullit XII. Venediku privohet tani nga porti i vet i ndalesës, ndërsa Konstantinopoja, udhëkryq i tregtisë venedikase, është nën kanosje të drejtpërdrejtë.
Pragmatizmit venedikas jo sei mungon konsekuenca: ai shpjegohet po të mbahet parasysh se në kapërcyell të shekujve XII e XIII zgjohet rishtas një bregdet perëndimor adriatikas që për një kohë të gjatë kishte qenë i mpirë. Këtu, për Venedikun fjala nuk është vetëm për një sërë rivalësh të mundshëm ose për mundësi problematike për të arritur te burime jetësore, siç është rasti i kriporeve të Cervias, por mbi të gjitha për një kërcënim që i bëhet zotërimit të rrugës lumore padane, e cila realizon lidhjet e Venedikut me Italinë e veriut, Gjermaninë dhe gjithë Perëndimin; në momentin kur Republika ka ngritur një perandori detare lindore dhe sheh të vërshejë në Rialto një masë gjithmonë e më e madhe mallrash që duhen tregtuar më tej, ajo është në rrezik t’i humbasë tregjet kryesore ku mund ta bëjë këtë gjë, në të mirë të rivalëve që kanë një vendosje gjeografike më të volitshme. Ndërkaq, fatmirësisht për Venedikun, kalimi në Sicilisë dhe i Puljes në duar të Staufenit, atëherë kur shuhet dinastia normane, u jep fund ndërmarrjeve detare të Jugut italian, ndërsa luftërat e brendshme që trondisin perandorinë gjermanike i bëjnë sovranët e saj të paaftë të ndërhyjnë në gadishull, së paku deri më 1218, kur Frederiku i ri II, nxënësi i Innocentit III, merr më në fund pushtetin.
Në këtë çast ndryshon gjithçka, për arsye se programi i tij është i qartë: fjala është që të rivendoset në Itali prestigji perandorak, në luftë kundër komunave lombarde, siç e kishte bërë Barbarosa, e t’i jepen perandorisë mjetet lundruese që ta meritojnë këtë emër, diçka që mund të bëhej vetëm duke i luftuar republikat detare, mbi të gjitha Gjenovën dhe Venedikun, duke rrezikuar me një mbështetje tek e treta, Piza, e duke favorizuar qytetet bregdetare të qendrës dhe të jugut italian, sidomos në krahun e Adriatikut: prej viteve 1230, Frederiku i ysht fshehurazi ankonasit dhe barezët që të sulmojnë karvanet detare venedikase në Adriatik. Në atë kohë çelen orekset, e ndrydhura për një kohë të gjatë, të konkurrentëve të shumtë të Republikës, jo vetëm të Riminit dhe Ankonës, që ishin në armiqësi proverbiale me Venedikun, por edhe të Padovës që nuk reshtte së luftuari atë me ngulm, Ravenës dhe Cervias, që donin t’i mbyllnin hyrjen në kriporet e tyre, por sidomos të Ferrarës që mbante çelësat e deltës së Posë, dmth. njëherëshi të drithërave të fushës padane, të transportit lumor drejt Perëndimit dhe, në afat më të gjatë, një thuajse monopol që e kishte siguruar mbi importimin dhe ridërgimin e produkteve orientale drejt perëndimit260. Sado që shumica e qyteteve adriatikase janë të lidhura me Venedikun qysh prej shekullit XII nëpërmjet marrëveshjesh (pacta) që u sigurojnë të gjithave një pozicion të privilegjuar, dalin në skenë mënyra të mbrapshta dhe revolta të hapura që kërcënojnë ta privojnë Venedikun nga gjithë krahu perëndimor i sistemit të vet tregtar, madje të cënojnë dhe interesat e tij në Lindje, të cilat Raguza nuk ka pushuar ndonjëherë së kanosuri në bregun tjetër.
Programi perandorak u jep dukshëm zemër gjithë armiqve, tokësorë dhe detarë, të Venedikut: nga ana e detit, më 1234 Ferrara kërcënonte deri dhe të bllokonte lëvizjen e lirë të personave dhe të mallrave midis deltës së Posë dhe lagunave26*. Edhe Frederiku, në anën tokësore, e kërcënon Republikën: aleati i tij Ezzelino da Romano i plotëson zotërimet e veta në kurriz të Markeve treviziane, ndonja 30 km larg nga laguna, duke i penguar kështu rëndshëm lidhjet tokësore të Venedikut262 dhe duke vënë në pikëpyetje politikën e dogjit Giacomo Tiepolo, përfaqësues i popolo venecio.
Më 1229 ai sapo ishte zgjedhur dhe i ishte vënë një politike ekspansioni 0 esor, të paracaktuar të vinte përsëri në drejtpeshim peshën politike dhe ekonomike e perandorisë detare të Lindjes, por gjithashtu do t’u vinte përsëri ledh vullneteve te ëqija italiane; pothuajse kudo në Italinë e qyteteve dhe komunave, ashtu si në a maci, një numër i madh podestatësh ishin me prejardhje nga Venediku, një zgjerim të ndikimit venecian: më 1236 podestati i Milanos, shpirti i Liges, nuk është tjetër kush veç i biri i dogjit Pietro Tiepolo. Megjithatë janë gjithmonë më të shumtë vededikasit që blenë toka në territoret e komunave fqinje me ukatin, Treviso, Padova, Vicenca, Verona, edhe në rrethana kompromentimi me armiqtë e Republikës. Lidhje të tilla e shtyjnë Venedikun drejt përballjes me perandorinë perëndimore, gjë që kishte arritur ta shmangte në kohën e Barbarosës: me 1236 1237 Frederiku shtie në dorë Vicencën dhe Ferrarën, pastaj më 27 nëntor 1237 shpartallon trupat e Ligës lombarde në Cortenuova, ku Venediku ka dërguar një kontingjent nën udhëheqjen e podestatit Tiepolo; ai bie aty rob, i lidhur në mënyrë qesharake mbas karros simbolike të Milanos, Carroccio-s, përpara se të dërgohet në Cremona e pastaj në Pulje, ku do të vdesë pak kohë më vonë.
Bilanci i dogatit të Tiepolos është si një paralajmërim, pasi ai shpall ekuilibrin ku dotë mbërrijë Venediku në shekullin XV me perandorinë e vet detare dhe perandorinë tokësore, porse në të njëjtën kohë është edhe tepër i rëndë, pasi në përgjithësi politika kontinentale do të dalë shkaktare e një radhe konfliktesh të cilat kishte ditur t’i shmangte deri më aty, ndërkohë që në det po ecet drejt një krize të rëndë qarkullimi. Qysh para 1249-s, në Venedik përvijohen dy pjesët që do të mbisundojnë tashmë jetën e tij politike, ajo e detit dhe ajo e tokës. Në rast se i besojmë Martino da Canalit, tre ambasadorë venedikas pranë koncilit të Lionit, ku Frederiku qe dënuar edhe një herë tjetër, i kishin bërë atij që nga viti 1245, oferta ta qarta paqeje, kryekreje në kundërshti me politikën italiane të Tiepolos, por në emër të epërsisë së interesave detare; këto nënvizojnë se paqja në tokë përbënte një kusht të domosdoshëm për ekspansionin tregtar, si në tokë ashtu dhe në det, por venedikasit e kishin mendjen në radhë të parë për Lindjen: tek revoltat e pareshtura që trondisnin Kretën, e cila qe bërë strumbullar i tregtisë orientale të Venedikut, por gjithashtu tek nevoja e ngutshme për të ruajtur dhe forcuar lidhjet e Republikës me botën myslimane, aq të forta këto, saqë më 1254, nëkryqëzatën e parë të Luigjit IX Venediku mori pjesë vetëm së largu268, ndërsa po atë vitkur papa Aleksandri IV predikoi një kryqëzatë kundër “tiranit” Ezzelino, Venediku përkundrazi mori pjesë me entuziazëm në të, deri sa ky “podestat mizor” u vra, më 1259, në fushën e betejës së Cassanos.