Epokë dhe qytetërim
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Epokë dhe qytetërim

Dhe tashmë, duke përmbledhur dhe duke përmbyllur, mund të pohohet se pajisjet dhe varret në të cilat ato ishin vendosur nga duart e përshpirtshme e të afërmve të të ndjerit, mund të zbresin si kronologji rreth shek.V p.Kr. Megjithatë, materiali artizanal vazhdon të riprodhojë ato forma dhe ato tipa më të vjetër, që ishin shfaqur, në ndonjë rast, edhe gjashtë apo shtatë shekuj më parë dhe që qytetërime më të përparuara kufitare i kishin nxjerrë prej kohësh jashtë përdorimit si të vjetruara. Materiali paraqitet i vonuar, fakt që  duket qartë. Një karakteristikë e tillë vijueshmërie formash arkaike të vërejtura në lidhje me prodhimet artizanale, besoj se mund të jetë e lejueshme të shtrihet edhe për pjesën kulturore. Kam pasur mundësi aty-këtu të vërej ndonjë shenjë të ketij qytetërimi të vonuar, siç janë riti i varrimit të të vdekurve ende në “arkë” dhe përdorimi i shenjave alfabetore të një stadi të tejkaluar. Bëhet fjalë për një nga dukuritë e pseudoarkaizmit që ndeshen jo rrallë në historinë e njerëzimit. Një qendër njerëzore zotëron një kronologji plotësisht të ndryshme nga ajo që facies e qytetërimit (e cila kuptohet nga pamja e jashtme e materialit dhe nga tipologjia, e krahasuar me kultura kufitare më të përparuara) mund të na bëjë të mendojmë fillimisht, por që pas një shqyrtimi më të thelluar, ose edhe nga ndonjë objekt i rastësishëm, i importuar nga jashtë dhe i datueshëm mirë, mund të na c dëshmojë mjaft të ndryshëm. Kështu, ndërsa objektet me karakteristika të vona na japin epokën e pajisjeve mortore të dala nga varret e Komanit dhe prandaj edhe atë të vetë nekropolit, vargu tjetër i objekteve pseudoarkaike na zbulon frymën tcjet konservatore të atyre njerëzve që donin të përcillnin prej atit tek i biri, për një kohë të gjatë, ato forma kulture që kishin krijuar apo kishin marrë nga qytetërime të tjera kufitare.

info@balkancultureheritage.com