Kryengritja në Kretë
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Kryengritja në Kretë

Në Kretë 15 për qind e popullsisë ishte muslimane, ndërsa pjesa tjetër ishte e krishterë. Disa nga këta muslimanë kishin ardhur nga Anadolli dhe të tjerët ishin të konvertuar në besimin islam. Fermani i Islahatit iu ofroi të krishterëve shumë privilegje dhe në vitin 1866, ata blenë sipërfaqe të gjera toke në Kretë. Megjithatë, ata u hodhën në kryengritje, ose ishin të detyruar të vepronin në këtë mënyrë, nën udhëheqjen e Mihailit, i cili kërcënoi se do tiu digjte shtëpitë atyre që nuk do të mermin pjesë në këto kryengritje, që kishin mbështetjen e Rusisë dhe Greqisë. Ndërkohë, fuqitë evropiane propozuan organizimin e një hulumtimi dhe plebishiti në Kretë, por Devleti Osman e kundërshtoi këtë ofertë. Ambasadori francez, Bure (Bourree), u prit në Stamboll nga vetë sulltani, që iu përgjigj këmbënguljes së tij për hulumtim: "...Në ishullin e Kretës gjendet një popullsi prej 300.000 rumësh (grekësh); ndërkohë që është e logjikshme të merret një monedhë floriri nga secili prej tyre si taksë vjetore dhe të ardhurat do të jenë 300.000 monedha floriri. Por, taksa është më pak se gjysëm lire dhe nuk ka një shtet të vetëm që merr një sasi kaq të vogël si taksë, dhe vazhdimisht është disku-tuar, dhe propozuar që të dërgohet një komision në këtë vend për shqyrtim.

Megjithatë, Devleti Osman e mbajti nën kontroll këtë krye-ngritje në Kretë, duke bllokuar brigjet e Greqisë në vitin 1968, që të parandalonte çd,o ndihmë të mundshme për kryengritësit, dhe në të njëjtën kohë shpalli një amnisti të përgjithshme. Në vitin 1869, u mbajt në Paris një konferencë që miratoi veprim-taritë dhe politikat e Devletit Osman në këtë kontekst. Faktikisht, gjatë kësaj kohe, Britania praktikonte në Indi një politikë të tillë taksash që ia merrte pronën atyre që nuk kishin mundësi të paguanin.

I Qeveritë e Britanisë, Austrisë, Francës dhe Rusisë, në vitin 1867, shqyrtuan shtrirjen e realizimit të reformave të premtuara nga Devleti Osman dhe gjetën shumë gabime. Ata u ankuan se gjykatat e përziera ishin të pakta në numër dhe se metodat e tyre të zgjidhjes së çështjeve nuk ishin të kënaqshme. Ahmed Xhevdet Pasha ishte emëruar si kreu i Divan-ë Ahkam-ë Adlijje (Gjykata e Shkallës së Lartë), që ishte e përbërë nga anëtarë muslimanë dhe jomusliamanë.

Sadrazami Ali Pasha, e këshilloi në vitin 1867 Sulltan Abdylazizin që ligji francez të përkthehej dhe të pranohej si kodi civil osman! Por Ahmed Xhevdet Pasha (1822-1895), i diplomuar në një medrese, ishte njohës i mirë i ligjeve islame, dhe për më tepër, e njihte mirë edhe Evropën. Ai ishte njohës i mirë i matematikës, historisë dhe i kodit civil francez. Me propozimin e tij, u vendos që të përpilohej një libër mbi ligjin me titullin Mexhel-le-i Ahkam-ë Adlijje për marrëdhëniet individuale të njerëzve, duke përdorur libra të fikhut (jurisprudencës islame), dhe duke marrë në konsideratë nevojat e kohes. Një shoqatë u themelua nën kryesimin e Ahmed Xhevdet Pashait, që brenda një 10 vjeçari përgatiti Kodin Civil Osman. Mexhel-le përbëhej nga një parathënie dhe 16 libra. 15 prej librave u përfunduan në vitin 1874 dhe libri i fundit i 16-ti përfundoi në vitin 1878.

info@balkancultureheritage.com