Si kishin bërë qëndresë për më shumë se dy shekuj, ankonasit më në fund u nënshtruan dhe hoqën dorë nga ushtrimi i tregtisë në Adriatik; prej kësaj kohe mund të flitet vërtet për Dominio venedikas në këtë gji. Për më tepër, është arritur të sigurohet asnjanësia e qytetit në rast konflikti me interesat e Dominantes, sidomos heqja dorë nga ndihma për piratët dalmatë. Traktati i vitit 1264 është një fitore e vërtetë diplomatike që ka për synim të riorganizojë tërësinë e mjeteve venedikase mbas ripushtimit bizantino-gjenovez të Konstandinopojës më 1261. Venediku nuk humbet kohë por përfiton nga njohja e shkëlqyer e problemeve politike në këtë rajon për të përcaktuar një politikë frytdhënëse.
Prej gati një gjysmë shekulli, administratorë venedikas (podestatë) të mandatuar nga qeveria e tyre dalin prej lagunës për të ushtruar magjistratura publike në qytete të shumta të Italisë komunale, të cilat kishin rënë pre e grindjeve klanore e të luftrave feudale. Elita drejtuese e Venedikut gjente në këtë mënyrë mjetin për të siguruar një dominim të kujdesshëm politik dhe lidhje ekonomike me përfitim. Falë kësaj mënyre te vepruari, Venediku lidh mes viteve 1275 dhe 1300 marrëdhënie të privilegjuara me qytetet e Markeve dhe të Pentapolit, në krye të via Emilia-s, fare pranë grykëderdhjes së Posë e në një zonë veprimtarie të dendur detare.
Ndikimi i këtyre podestateve në Istrie dhe në Dalmaci riprodhon procesin që drejtohet me mjaft efikasitet në gadishull: duhen dobësuar aristokratët që i qëndrojnë besnikë mbretit të Hungarisë dhe perandorit, duke favorizuar ngjalljen e ndjenjës bashkësinore të qyteteve të bregut lindor të Adriatikut, që dëshirojnë të shkëputen nga zinxhiri fatal i dhunës. Si është vendosur paqja shoqërore, shkëmbimet e ringjallura ekonomike bëhen në voli të venedikasve, këtyre paqëtuesëve të qyteteve në dy brigjet e detit të “shtëpisë”.
Kontët venedikas të Raguzës, të Zarës ose të Brazës punojnë në bashkëpunim me këshillat autoktone duke përforcuar varësinë ekonomike të këtyre rajoneve. Më anën tjetër, ka dobi mbështetja e revoltës së qyteteve të Markeve kundër hegjemonisë së Ankonës, në përgatitje të marrëveshjes që nënshkruhet në 1269. Podestatët, kontë ose kapitenë, paralajmërojnë, me qasjen e tyre të arsyeshme, një epokë më shtypëse, gjatë së cilës Venediku do të diktojë politikën e vet pa kufizime. Qyteti i bukur i Shën Qiijakut do ta paguajë i pari haraçin e revoltës: venedikasit kanë dërguar podestatë në jug, shumë më tej Ankonës, për t’ia marrë edhe më frymën. Në Porto San Giorgio, dalja në Adriatik e qytetit të Fermos, podestati Renier Zeno, dogja i ardhmë më 1253> bashkë me një nga pasuesit e tij, Lorenzo Tiepolon, edhe ky dogjë më 1268, vënë të ndërtohet një kështjellë e bukur që do të ruajë rrugët tokësore. Deri dhe sot e kësaj dite banorët e këtyre anëve të Markeve, organizojnë në Ascoli Piceno festën e dogjës më 11 korrik. Duke u përpjekur që të kontrollojnë të dy civitates maiores, Fermon, kryeqendrën e marca firmana, dhe Ascoli Picenon, gjithmonë rivale, venedikasit synojnë metropolin e vërtetë të bregdetit Adriatik.
Qeveria venedikase kërkon ndërmjetësimin e podestatëve të vet për të rritur ndikimin politik dhe ekonomik në këtë rajon me vendndodhje mjaft të volitshme. Në fund të shekullit XIII e fillim të shekullit XIV, numri i përfaqësuesve venedikas rritet në mënyrë të ndjeshme në Marke, duke arritur gati 15 për qind të numrit të ofiqarëve përgjithësisht në Itali dhe 35 për qind të numrit të zyrtarëve përtej Terra Fermas të lakmuar nga Venediku rreth e rrotull lagunës. Marrëdhëniet e përzemërta natyrisht që u hapin rrugën shkëmbimeve të frytshme tregtare.
Panairet që janë ngritur në qytetet në jug të Ankonës kontrollohen drejtpërdrejt nga venedikasit. Familje aristokrate lëshojnë rrënjë - gjejmë kështu Venierë dhe Condulmerë - të cilët marrin qytetarinë që u ofrohet miqësisht nga komuna si Recanati dhe Fermo. Pas vitit 1268, ky qytet do të bëhet një aleat besnik i Venedikut i cili i akordon atij mbrojtjen e vet. Në këtë bregdet markezian do të ndërtohen porte të vogla për ta shmangur trafikun që vjen nga Abruzzet nëpër luginat lumore të Musones dhe të Potenzës e për të përgatitur shpeditat drejt Venedikut ose Dalmacisë. Fare pranë qytetit të shenjtë të Lorettos, ku ndodhet shtëpia e Virgjëreshës, një legjende e ardhur prej Orientit që ka kapërcyer Adriatikun, panairi i Recanatit zgjat gati 1 muaj përreth kremtimit të të Ngjiturit të Zonjës në qiell.
Regjistri i doganës së portit përshkruan shkëmbimet tregtare të tranzitit drejt hinterlandit: Ascolit, Fabrianos, Fermos, Osimos dhe Maceratës. Toskanët sjellin pëlhura të Gubbios, verë të Montepulcianos dhe letër të destinuar për tregun ballkanik. Nëkëmbim, ata blejnë lëndë drusore që vjen prej pyjeve të Serbisë, minerale boshnjake dhe djathëra dhe lëkura të Dalmacisë. Shpesh, njësitë matëse janë venedikase dhe ky port i krijuar më 1240 nga ipeshkvi i qytetit në marrëveshje me Venedikun, i bën konkurrencë të drejtpërdrejtë qarkullimit ankonas.
Liga e vitit 1228 që lidh Fanon, pastaj Osimon e Recanatin me Venedikun, shënon qartë vullnetin e këtyre komunave për të shkundur zgjedhën e rivalit të tyre të afërm e luftarak, duke u ofruar venedikasve përjashtimin nga tatimi i ankorimit në portet e tyre dhe përparësi fiskale për transaksione me prodhimet bujqësore në këmbim të mbrojtjes së armatosur, të cilën Serenissima ua fal në mënyrë bujare. Tanimë, transportuesit dhe tregtarët e kësaj treve mund t’i ushtrojnë veprimtaritë e tyre, falë kësaj marrëveshjeje reciprociteti, në pellgun verior të Adriatikut. Mbas traktatit të vitit 1284 i cili konkretizon disfatën e Ankonës, tregtia përtej grykëderedhjes së Trontës e deri në lagunë do të hapet për anijet nga Market.
Duhet pranuar: qeveria venedikase ia arriti ta kontrollojë rrugën detare të lundrimit nga porti në port përgjatë bregdetit perëndimor. Të gjitha masat shtrënguese ndaj Ankonës kishin të bënin me eksportimin e produkteve bujqësore tëMarkeve në drejtim të Lombardisë përmes via Emilia-s në të mirë të lagunarëve. Vera, drithi dhe vaji, të prodhuara në sasi e me emër për cilësinë e tyre, viheshin shpejt në rrugë drejt Dogados ku derdheshin tepricat e një tregu në zgjerim të plotë. Instalimet e thjeshta portore të Fermos nuk e mundësonin akostimin e anijeve me tonazh të madh, kështu që varkat i sillnin mallrat në kuvertë të anijeve venedikase të ankoruara afër bregut për kënaqësinë e veçantë të Këshillit të Madh. Për më tepër, Venediku mori dhe garantimin e ndihmës ushtarake dhe lehtësirave të furnizimit nga portet e Riminit, Osimos dhe Recanatit. Dara rreth Ankonës sa vinte e shtrëngohej më shumë.
Qyteti i Ankonës është mushkëria ekonomike e shteteve papnore, me instalime të mbara portore, me një liman ku vijnë e mblidhen rrugët tokësore nga Toskana, Pulja dhe Umbria, krejt i hapur përkundruall bregut ballkanik mbas marrëveshjeve të paqes e të tregtisë të nënshkruara me Traun më 1236, Zarën më 1288 dhe Raguzën më 1292. Venediku e kupton mirë rëndësinë e këtyre qarkullimeve mbas zisë së tmerrshme të bukës të vitit 1268 që qe një paralajmërim i rreptë i cili tërhoqi edhe një herë vëmendjen e qeverisë kah domosdoshmëria e sigurimit të furnizimit për qytetin, pasi në rast konflikti brendatoka do të ndodhej e kërcënuar.
Kontrolli i Adriatikut u fuqizua pas luftës së Bolonjës dhe paqes që u nënshkrua më 1270 sepse gjatë koncilit të Lionit, papa Gregori X (1271-1276) priti një dërgatë ankonase që kishte ardhur të ankohej kundër masave shtrënguese të diktuara nga venedikasit. Dogja i qortuar nga papa u përgjigj, siç ishte zakoni, se kontrollet qenë vendosur me qëllim që të siguronin mbrojtjen e anijeve dhe mbikëqyrjen e detit në përputhje me delegimin e pushtetit që kishte akorduar papa Aleksandri III dhe perandori Frederik I Barbarosa më 1177, simbolizuar këto me ceremoni martesash në det dhe shpedita kundër piratëve të vendosur në grykëderdhjen e Neretvës.
Pa dyshim, vetëm mbas traktatit favorizues të lidhur me Ankonën i cili sanksiononte mbizotërimin e Venedikut, Dominantja - ky cilësor fillon e shfaqet për herë të parë në aktet zyrtare të vitit 1262 - nisi të organizonte mbikëqyrjen doganore të ujrave territoriale për të garantuar sigurinë e anijeve, por gjithaq edhe për të përballuar trafikun e kontrabandistëve. Dogana në grykëderdhjen e Posë u vendos në kështjellën e Markamos e deri në Grado, në portat e Istrias, do të gjeje nja dhjetë posta doganore që zotëronin mjete lundrimi të pajisura më së miri në mbikëqyrje te rregullave. Kjo zonë shtrihet përgjatë lumit Po deri në lokalitetin e Governolos e përgjatë Adixhes, deri në postën doganore të Legnagos, ku bënte kërdinë një flotilje prej gjashtë anijesh patrulluese.
Në drejtim të detit të hapur, pas vitit 1280 përmendet për herë të parë custodia culphi, dmth. skuadrilja e gjirit, e kjo nuk është ndonjë punë rastësie, sepse e pame që në këtë epokë zë e merr formë aleanca midis hungarezëve dhe anzhuinëve, edhe pse fatkeqësia e vitit 1282 në Palermo i resht ambiciet frënge në Itali të Jugut. Ky është gjithashtu një mjet për të siguruar respektin ndaj ligjit të kalimit në ujrat territoriale, mbasi është materializuar kufiri i kripës për herë të parë midis Badarenës, port i Ravenës dhe kepit shkëmbor të Polës që përbën hyrjen në kanalin e Kuarneros më 1240, pastaj zgjatimi i tij më në jug midis Trontos dhe Zarës duke e përfshirë Ankonën në traktatin e 1257- s. Mbreti i Siqelisë Manfred i Hohenstaufenit e pranon parimin e kufizimit të eksporteve të kripës e të pambukut përmbi këtë vijë virtuale, çka favorizon ndjeshëm venedikasit. Trysnia ndaj qyteteve-port, më të parëndësishme në krahun italian të Adriatikut yjen gjithmonë duke u rritur.
Mbas vitit 1234, detarët e Ravenës nukkanë mundësi t’i transportojnë tjetërkund veçse në Venedik pelegrinët që duan të shkojnë për në vendet e shenjta dhe gjithë mallrat e importuara si grurë, vaj, fruta e djathëra që vijnë nga Jugu i Italisë nuk mund ta tejkalojnë një vëllim të lejuar, që përputhet me nevojat lokale, duke qenë se tepricat i shkojnë lagunës. E njëjta gjë do të ndodhë edhe pas marrëveshjeve me qytetet e Pentapolit, Recanatit, Osimos, Senegalias, Fanos dhe Riminit, sado që politika energjike e papës Gregori X orvatet ta shtyjë vendosjen nën tutelë të Ankonës.
Konfliktet e vazhduara në këtë rajon kanë si objekt kontrollin inbi furnizimin e qyteteve të luginës padane. Adriatiku nënkupton njëkohësisht lumin Po dhe milionat e banorëve që jetojnë në pellgun e tij: kronisti Salimbene i Parmës shpreh keqardhjen që gruri, vera, vaji por gjithaq edhe frutat edhe peshku i tharë nuk munden te qarkullojnë lirshëm për shkak të venedikasve “sepse, në të vërtetë, deti Adriatik i përket dukatit të Venedikut”, duke përsëritur kështu pohimin e shprehur nga Martino da Canal në librin e tij Estoires de Venise.
Është po i njëjti parim që e kundërvë patriarkun e Akuileas ndaj autoriteteve të Republikës që nuk e lejojnë hyijen e lirë dhe eksportimin e mallrave brenda hapësirës detare që lidh Akuilenë me Ravenën. Traktati i vitit 1248 e ndalon ngritjen e kriporeve në bregdet në shkëmbim të së drejtës të eksportimit të prodhimeve të vreshtarisë, ndalesë e njëjtë sikurse është diktuar edhe ndaj Çervias. Priija për të vendosur norma fiskale të njëtrajtshme në gjithë këto traktate me qytetet nën vartësi, jep shkas për ngritjen e një buxheti parashikues që është i domosdoshëm për shtetin venedikas: fidelitcis e qyteteve shoqërohet me pagimin e tributeve ose dhënien e përparësive tregtare për venedikasit.
Në fund të shekullit XIII dogja merr edhe cilësimin totius Istrie dominator dhe të ardhurat që vijnë nga shfrytëzimi i kriporeve deri në ultësirën e Posë vijnë dhe ushqejnë thesarin e shtetit. Një pjesë do ta kundërshtojnë këtë pushtet të fituar me forcë: ankonasit do të sulmojnë anijet venedikase dhe përgjigja e Republikës do të dështojë më 1277, megjithatë dara vjen duke u shtrënguar. Një krizë tjetër do të shpërthejë midis Ferrarës dhe Venedikut në vitet 1308-1310 lidhur me këto kontrolle doganore që shihen si të tepruara mbi tregtinë lumore në krahun e poshtëm të Posë.
Bandat e armatosura që kanë ardhur nga Ravena, Çervia dhe Bolonja sulmojnë doganën venedikase të kështjellës San Alberto, duke bërë që të ndërpritet qarkullimi. Në korrik 1349 Senati kujton se ankonasve u është ndaluar të eksportojnë sapune “përtej deteve”. Është fjala për raprezalje mbasi që u devijua dërgimi i vajit të ullirit puljez, çmimi i të cilit është rritur me mbi 50 për qind në Venedik duke shkaktuar një krizë të madhe për të. Qeveria venedikase përfiton nga ky rast për të përtërirë ligjin e tranzitit që duhet të zbatojnë subjektet e saj: sapuni që është për eksport përtej detit duhet të ngarkohet për udhëtim vetëm në Venedik.
Konflikti vjen e zgjerohet mbas vitit 1357 kur kardinali Gilles Alvares Albornoz, administrator i shteteve papnore në Itali, i akordon komunës së Ankonës të drejtën që të zgjedhë tre konsuj të detit, e më pas më 1391 hartimin e statuteve të konsullatit të detit, e gjitha kjo me qëllim që të forcohet pozicioni i qytetit pas tërheqjes venedikase në Adriatik si pasojë e paqes së Torinos. Papa, gjithmonë në kërkim të ardhurash tatimore, jep një licencë tregtare për dhjetë anije që niseshin në drejtim të Lindjes siriano-egjiptiane dhe qarkullimi nis e dendësohet midis dy brigjeve të Adriatikut: heqje taksash me Raguzën, marrëveshje tregtie me përparësi me Zarën, traktat me katalanët më 1399. Në fillim të shekullit XV, Ankona zë një vend të zgjedhur në tregtinë detare rajonale, çka nuk u pëlqen asfare venedikasve.
Më 1422, mbas një numri përleshjesh të vogla, Dominantja dikton sërish një vijë pëijashtimi që lidh Ankonën me Senjën, duka ua ndaluar çdo Iloj transportimi detar nëkëtë zonë anijeve që nuk mbajnë flamurin e Shën Markut. Legata papnore proteston dhe kërkon një hetim nga juristët e Bolonjës për të arritur zhvlerësimin juridik të një mase të tillë. Disputatio zhvillohet në Siena: Venedikut, që ndëshkohet, i duhet të heqë dorë nga ky projekt. Pak kohë më vonë, qeveria venedikase e gjen preteksin për revansh: më 1428, disa anije që janë nisur nga laguna sulmohen prej një flotiljeje turke e shoqëruar prej anijesh ankonase dhe katalanase. Marrëdhëniet që ishin deri aty të tendosura përkeqësohen ndjeshëm dhe Venediku nis një fushatë ushtarake në formë raprezaljeje për të qetësuar arrogancën e rivalit.
Situata politike në Market ankonase në këtë moment ka rënë në kthetrat e një lufte civile dhe rimarrja e bregdetit lindor të Adriatikut në duart e Venedikut që tashmë është bërë më pushtues se kurdoherë natyrisht që nuk e favorizojnë më shtrirjen e qëndrueshme tregtare prej viteve 1420. Bullat papnore të Martinit V, që më vonë do të konfirmohen edhe nga Piu V, u akordojnë qyteteve modeste bregdetare licencën e eksportimit që e kishte dhënë për herë të parë kardinali Albornoz më 1360 në shkëmbim të përfitimit të gjysmës së të ardhurave doganore.
Kur vendosin konsujt e Ankonës që të krijojnë një panair në po të njëjtën kohë si dhe në Recanati, papa Sixti IV i detyron më 1472 subjektet e veta ankonitane që të heqin dorë nga ky projekt. Disa ndodhi të rastit nuk mjaftojnë për t’i dhënë edhe një herë shkëlqimin e dikurshëm qytetit të Shën Qirjakut.
Qyteti i Ankonës do të dilte nga topitja e tij gjatë vitit 1464, kur papa Piu II bëri thirrje për kryqëzatë në vijim të përparimit të rrufeshëm të turqve në Ballkan: atë vit përpara qytetit qenë paraqitur gjithë këmbëzbathurit e Italisë, por ky kish refuzuar t’ua hapte portat; ata donin të hipnin në kuvertën e galerave që i kishte premtuar Ankonës Serenissima me rastin e kësaj kryqëzate. Në muajin gusht, në pisk të vapës, aventurierët e shumtë të stolisur me shenjën e kryqit, të lodhur nga pritja e gjatë, vendosën të ktheheshin në shtëpi.
Në të vërtetë Venediku nuk e dëshironte shumë suksesin e kësaj ndërmarrjeje, pasi në bregun tjetër princi shqiptar Skënderbeu, i zgjedhur “mbrojtës i Krishtit” po luftonte me trimëri kundër turqve po për përfitim të tij. Vdekja e papës shkaktoi pezullimin e asaj aventure të marrë, duke i bërë të gjithë protagonistët të marrin frymë të lehtësuar.
Në këtë debat mbi priijen e natyrshme të Venedikut për hegjemoni, duhet vlerësuar drejt varësia e qytetit nga burimi i dobësisë së tij, produktet ushqimore. Le të thërresim në ndihmë këtu disa shifra: nëpër ishujt ngjesheshin pa dyshim më tepër se 100 ooo banorë që konsumonin ad capita gati 2 kg. bukë, 5 litra verë dhe 30 gr. kripë në ditë. Kështu edhe nëse Venediku qëndronte në pozita mbrojtëse duke i mobilizuar të gjitha mjetet e veta, gjenovezët nuk mund t’i thyenin më duke përdorur vetëm forcat detare. Atëherë doli se ishte më premtuese alternativa tjetër: të kërkoheshin aleatë që i kishin territoret në bregun lindor.