Miniatura e kodikut të 41-të të Beratit
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Miniatura e kodikut të 41-të të Beratit

Kodiku është një slnakser me jetëshkrlme të shkurtra shenjtorësh, me 152 fletë letre, me tekst në një kolonë, me përmasa 30 x 20 cm dhe me 26 rreshta për faqe. Grafia e tekstit është shkronja e tiplt të vonë, ngjyrë kafe.

Kodiku stoliset me shumë miniatura: me 13 figura, 7 gjysmëfigura, 30 portrete, 12 shpendë dhe 11 kafshë. Gati të gjitha këto miniatura janë përdorur si Inlciale, që përfytyrojnë shenjtin, rreth të cilit bëhet fjalë në jetëshkrim, ose ilustrohet mënyra e martirizimit të ndonjë martiri etj.

Miniatura e këtij kodiku ndryshon nga miniaturat e gjithë kodikëve të tjerë të vendit tonë për karakterin e saj perëndimor. Vetëm në këtë kodik hasim miniatura jerarkësh me veshje jerarkike të Kishës perëndimore, figura ushtarësh, mbretërish e portrete mbretërish me kurora e veshje mbretërore mesjetare perëndimore.

Një tjetër karakteristlkë e kësaj miniature konsiston në mënyrën e trajtimit të saj: figurat janë vlzatime të thjeshta, ku forma, plastika dhe lëvizjet, realizohen vetëm me anë të linjave, të pikturuara me akuarel, me dy ngjyra, kafe e të kuqe, disa nga të cilat janë arritur me mjaft art.

Më të mirat janë të një miniaturlsti të sprovuar, si sklcograf I një niveli të mirë artistik, për kohën kur janë riprodhuar, dhënë këto në mënyrë frontale ose me profil, dhe realizuar me lehtësl prej artisti, pa sforcime, në disa raste me pozicione natyrore, slç vërehet te dy flgurat e luftëtarëve mesjetarë me shtizë e mburojë, me hark e shigjetë në duar. Mbreti David është dhënë me harfë, instrumentin e tij të zakonshëm, Jeremia me një rulo të hapur dhe disa portrete të tjera.

Duke u mbështetur në figurën fare të thjeshtë të këtij kodiku sl edhe në grafinë e tekstit të tij të tipit të vonë, ky kodik me gjithë minlaturën, nuk mund t'i atribuohet një kohe më të hershme veçse gjysmës së dytë të shek. XIV.

Mlniatura e Kodikut të 41-të të Beratit, për karakterin e saj perëndimor është e huaj për vendin tonë, ndonëse teksti i kodikut të saj figuron në gjuhën greke. Kodiku nuk ruan fletët e fillimit e të fundit, ku mund të kishte ndonjë shënim me të dhëna rreth origjinës së tij. Na duket me vend ta lidhim këtë kodik me princat tanë të shek. XIV. Duke pasur parasysh faktin që princat Gjergji e Balsha të Principatës së Balshajve për një kohë njihen dhe si sundues të Beratit, siç rezulton edhe nga mbishkrimi i Epitafit të Glavinicës (Ballsh) I vitit 1373, që përkon edhe me kohën e riprodhimit të kodikut, ka shumë të ngjarë që miniatura e këtij kodiku të jetë porositur nga princat Balshaj te ndonjë miniaturist me origjinë perëndimore. Ndryshe, ka mundësi që kodiku të jetë porositur nga Karl Topia, princi i shquar mesjetar shqiptar dhe më vonë të ketë arritur në bibliotekën e peshkopatës së Beratit.

info@balkancultureheritage.com