Ngjarjet e vitit 695 sollën elemente pasigurie në politikën bizantine. Filloi një politikë turbullirash që zgjatën për njëzet vjet. Kjo periudhë rrëmuje e brendshme e ekspozoi perandorinë faqe rreziqeve të reja dhe i shkaktoi asaj humbje të rënda. E para ndër to qe humbja e bregdetit të Afrikës veriore. Sulmet arabe kundër ekzarkatit të Kartagjenës ishin ndërprerë nga një armëpushim i gjatë, por, pas dështimit të planit të Konstantit II për një mbrojtje më efikase të provincave perëndimore të perandorisë, humbja e këtyre territoreve mbetej tashmë një çështje kohe. Më 697 arabët u sulën në Afrikën latine dhe pas një fushate tëshpejtë triumfuese pushtuan Kartagjenën. Flota bizantine e dërguar me ngut nga perandori Leonc (695-698) mundi ta marrë përsëri në dorë situatën. Por me ardhjen e pranverës mbërritën përforcime të mëdha arabe me tokë e me det dhe bizantinët u detyruan të tërhiqen përballë epërsisë së armikut dhe të braktisin vendin. Pas kësaj humbjeje flota bizantine ngriti krye kundër Leoncit dhe shpalli perandor cirungarin e Kibereotëve, Absimarin. I mbështetur nga garnizoni i qytetit që ishte me partinë e të gjelbërve, ky mundi të bëhet zot i kryeqytetit dhe hipi në fron me emrin Tiber II (698-705). Ndërsa pararendësi i tij e kishte marrë pushtetin me ndihmën e të kaltërve, Tiberi e mori atë me ndihmën e të gjelbërve. Perandori i shfronësuar u mbyll në një manastir, por më përpara i ishte prerë hunda, ashtu siç kishte ndodhur me Justinianin II, që ishte përmbysur prej tij tre vjet më parë.
Tiberi nuk bëri asnjë përpjekje për të ripushtuar ekzarkatin e Kartagjenës tashmë në duar të myslimanëve, as edhe për ndaluar marshimin e mëtejshëm të invazorëve. Marshimit arab iu kundërvunë vetëm fiset vendase mauritane. Porqysh në vitet e para tëshek. VIII, arabët prekënbrigjeteOqeanit: Pengesën e parë serioze ata e ndeshën tek shtatë vëllezërit, avamposti perëndimor i Perandorisë Bizantine (sot Centa, gjatë rrugës për në Gjibraltar). Por më 711 ra dhe kjo fortesë dhe arabët u vunë në zotëri të të gjithë bregdetit afrikan dhe filluan menjëherë pushtimin e Spanjës, ku në krye të pak viteve asgjësuan sundimin visigot. Arabët e realizuan kështu depërtimin e tyre në Europë nga krahu i perëndimit, pasi kishin përshkruar gjithë Afrikën veriore: rrugën e lindjes ua kishte mbyllur në mënyrë të pashpresë Kostandinopoja.
Ndërkaq dinastia e Heraklit do të përpiqej të rrëmbente përsëri pushtetin nëpërmjet Justinianit II. Asgjymtimi i tij i tmerrshëm, assyrgjynosjanë Kersonin e largët nuk kishin mundur ta qetësojnë shpirtin e tij të trazuar. Justiniani asnjëherë nuk iu nënshtrua fatit të tij dhe gjithmonë ëndërronte të hakmerrej. E inkurajoi sidomos përmbysja e Leoncit më 698. Sjellja e tij u bë gjithnjë e më e dyshimtë saqë autoritetet lokale të Kersonit vendosën fia dorëzojnë qeverisë së Kostandinopojës. Jutiniani u mformua në kohë dhe u arratis në perandorinë e Kazarëve, ku khani e priti me të gjitha nderet dhe i dha për grua të motrën, e cila u bë e krishterë duke marrë emrin Teodora, të njëjtin emër si gruaja e Justinianit I. Por manovrat e Justinianit ngjallën shqetësime të mëdha në Kostandinopojë, derisa në oborrin e Kazarëve mbërriti një dërgatë e perandorit Tiber, që kërkonte dorëzimin e Justinianit. Me qëllim që të mos turbullonte marrëdhëniet e mira me Bizantin, khani vendosi të plotësojë kërkesëne qeverisë bizantine. Por Justiniani që ndërkohë qe informuar për rrezikun, iku përsëri dhe pas aventurave të shumta mbërriti në bregun perëndimor të Detit të Zi.
Këtu hyri në lidhje me khanin e bullgarëve, Tervelin, dhe siguroi përkrahjen e tij. Në shtator të vitit 705, i shoqëruar nga Terveli dhe në krye të një ushtrie të madhe bullgaro-sllave, Justiniani u shfaq përpara Kostandinopojës. Por kjo ushtri ishte e pafuqishme përballë mureve të kryeqytetit. Tre ditë kaluan pa asnjë rezultat dhe pretendimet për fronin e Justinianit u pritën me përçmim e shpoti. Më në fund, së bashku me disa shokë të guximshëm, Justiniani mundi të futej natën në Kostandinopojë, duke kaluar nëpër tubat e ujësjellësit. Qyteti i zënë në befasi u përfshi nga paniku. Tiberi ia mbathi, duke i lënë fushë të lirë rivalit të tij kurajoz. Justiniani gjeti përkrahës në qytet dhe mundi të pushtojë pallatin Blahema dhe kështu, pas dhjetë vjetësh syrgjynosjeje plot aventura, hipi për herë të dytë në fronin e të atit. "Perandori hundërprerë" (rinotmetos) sundoi dhe shtatë vjet të tjerë (705-711) në metropolin buzë Bosforit, pa u bërë fort merak për gjymtimin e tij të frikshëm. Fakti që ky gjymtim, krejt i zakonshëm në shekullin VII, nuk e tuti Justinianin është një tjetër provë e etjes së tij të pashuar për pushtet. Më vonë, një ndëshkim i tillë trupor nuk u zbatua më mbi pretendentët e fronit apo mbi perandorë të shfronësuar. Justiniani e ndau pushtetin me gruan e tij, Teodorën, e cila pas grushtit të suksesshëm u kthye nga perandoria e Kazarëve duke sjellë me vete dhe një fëmijë që e kishte lindur ndërkohë. Ky u quajt Tiber dhe u emërua bashkëperandor.
Jo vetëm shpërblimi që iu dha miqve e përkrahësve të Justinianit, por edhe hakmarrja që goditi armiqtë e tij, i kapërcyen kufijtë e imagjinatës. Nga ana tjetër, Justiniani i pagoi bullgarëve haraçin që perandoria u detyrohej atyre që nga koha e Konstandinit IV. Për më tepër, si shenjë nderimi e veçantë, Tervelit iu akordua titulli Cezar, që e kishte humbur kuptimin e tij të dikurshëm, por që mbetej titulli më i lartë bizantin pas atij të perandorit. Ishte hera e parë që një sovran i huaj fitonte këtë titull të lartë, që vërtet nuk i siguronte të interesuarit një pjesëmarrje në pushtet, por i siguronte atij pjesëmarrjen në nderet perandorake dhe kjo s'ishte gjë e vogël. Përpara se të kthehej në atdhe i mbushur me dhurata të çmuara, Terveli priti nderimet e popullit bizantin pasi dinjiteti i cezarit që tashmë mbante, i jepte të drejtën të ulej në fron në krah të perandorit. Kurse Tiber Absimiari, që kishte arritur të ikte por pastaj qe zënë, si dhe Leonci, që kishte qenë shfronësuar para shtatë vjetësh dhe qe gjymtuar, u nxorën përpara popullit e pas sharjeve e talljeve poshtëruese, u ekzekutuan. Shumë zyrtarë të lartë u varën mbi muret e Kostandinopojës. Patrikut Kalinit, që kishte kurorëzuar Leoncin, iu nxorën sytë. Por këta s'qenë veçse viktimat e para të terrori sistematik, që synonte të zhdukte të gjithë armiqtë e perandorit. Gjatë periudhës së dytë të sundimit të tij, Justiniani e justifikoi plotësisht famën e tiranit të etur për gjak, që gëzonte te bashkëkombësit. I pushtuar nga një etje e pashuar hakmarrjeje dhe i verbuar prej saj, i harroi detyrat urgjente të qeverisjes, e la pas dore luftën kundër armiqve të perandorisë dhe i angazhoi të gjitha forcat e tij në luftën sfilitëse kundër armiqve të tij të brendshëm.
Nga një situatë e tillë përfituan arabët. Më 709 ata rrethuan Tianën, një ndër fortesat më të rëndësishme kufitare në Kapadoki. Armata bizantine që mbronte atë front, ishte e pamjaftueshme dhe komandantët e saj të paaftë, ndërkohë që më të zotët kishin rënë viktimë e terrorit. Bizantinët u thyen keqas, ndërsa fortesa e Tianës, e dobësuar nga rrethimi i gjatë dhe nga mosardhja e ndihmave, iu dorëzua armikut. Më 710 e 711 arabët kryen disa inkursione në Kiliki pa ndeshur në kurrfarë qëndrese dhe pushtuan disa fortesa. Një detashment i vogël arab guxoi të depërtojë deri në Krisopojë.
Ndërkaq perandori i pakënaqur nga vrasjet në masë në Bizant, organizoi një ekspeditë ndëshkimore kundër Ravenës për t'u hakmarrë për qëndrimin armiqësor që ravenatët kishin mbajtur ndaj tij gjatë periudhës së parë të sundimit të tij. Qyteti u plaçkit e u shkretua, qytetarët e saj më të shquar u zunë rob e u çuan në Kostandinopojë ku u vranë të gjithë, ndërkohë që peshkopit iu nxorën sytë. Ndryshe nga ç'ndodhi me Ravenën, konflikti me Romën mbi dekretet Quinisextumit u kapërcye në mënyrë paqësore. Në fund të vitit 710 papa Konstandin u ftua në Kostandinopojë ku u prit me nderimet më të mëdha.
Ekspedita ndëshkimore e vitit 709 shkaktoi në Ravenë një kryengritje qysh në fund të vitit 710 apo në fillim të vitit 711. Megjithatë Justiniani diçka më vonë dërgoi një ekspeditë analoge në Kerson, vendi ku dikur kishte qenë internuar. Hakmarrja e tij qe këtu akoma më mizore se në Ravenë. Por ajo i mori jetën edhe vetë Justinianit. Popullsia e Kersonit ngriti krye, e ndjekur nga rebelimi i ushtrisë dhe i flotës, komandantët e të cilave pas çdo disfate duhet të prisnin hakmarrjen e perandorit mosbesues. Kryengritja u mbështet nga kazarët, të cilët ndërkohë e kishin shtrirë sundimin e tyre në gjithë Krimenë.140 Armeni Bardhan Filipiku u shpall perandor e në fillim të vitit 711 mbërriti përpara Kostandinopojës me një flotë. Kryeqyteti i hapi portat dhe tashmë nuk kishte mbetur njeri që të përpiqej të mbronte Justinianin. Perandori i shfronësuar u vra nga një oficer i tij. Koka e tij u dërgua në Romë e në Ravenë dhe iu ekspozua publikut. Edhe djali e trashëgimtari i tij, Tiberi u vra. Dinastia e lavdishme e Heraklit u zhduk, kështu, mes gjakut e tmerrit.
Ajo qe e para dinasti bizantine në kuptimin e vërtetë të fjalës, një dinasti që e drejtoi perandorinë për pesë breza, plot një shekull. Nëse i hedhim një sy historisë së kësaj familjeje të jashtëzakonshme, do të kalonim në revistë një galeri të tërë njerëzish, tek të cilët dhuntitë e padiskutueshme të politikanit shoqëroheshin nga një pasion i sëmurë: Herakli i madh, reformatori i peran- dorisë, që në krye të armatës së tij udhëhoqi luftën e shenjtë dhe korri fitore madhështore mbi perandorinë e fuqishme persiane, më në fund, i lodhur e i drobitur, qëndroi duarlidhur përballë fitoreve arabe dhe i kaloi vitet e fundit të jetës në një gjendje turbullire psikike; Konstanti II, djali i një njeriu të shkatërruar nga tuberkulozi, që hipi në fron akoma foshnjë, me kujtimin ende të freskët të luftërave të përgjakshme brenda familjes, që u bë një sovran me vullnet autokratik të papërmbajtur dhe që bie për një ideal të madh, por utopik; Konstandini IV, fitimtari heroik i luftës kundër arabëve që, pas gjyshit të tij, qe ai që meritoi më shumë se kushdo tjetër titullin e shpëtimtarit të perandorisë, një gjeneral e politikan i madh, vdekur para kohe në moshën tridhjetetrevjeçare; e në fund Justiniani II, një sovran me dhunti të jashtëzakonshme, që kontribuoi më shumë se kushdo në përpunimin e strukturës së re shtetërore, por që për shkak të despotizmit të tij që s'njihte kufi, të mungesës së vetëkontrollit e të mizorisë së tij thuajse patetike, i përgatiti vetes një fund tragjik dhe u bë përgjegjës për rënien e dinastisë.
Periudha krijuese e dinastisë herakliane u mbyll me fazën e parë të sundimit të Justinianit II. Gjatë periudhës që fillon me ardhjen në pushtet të Heraklit dhe mbaron me shfronësimin e parë të Justinianit u zhvillua lufta më e egër ku u vu në lojë vetë ekzistenca e perandorisë dhe u kryen ndryshimet e brendshme më të mëdha, që perandoria kishte njohur ndonjëherë. Edhe pse i theu persianët e avarët, Bizanti u detyrua t'u lëshojë territore të gjera arabëve. Sidoqoftë, pas luftërash të ashpra, mundi të ruajë zemrën e territoreve të tij, t'u pengojë myslimanëve daljen në Europë e të shpëtojë qenien e vet si fuqi e madhe. Shtrirja gjeografike e perandorisë u reduktua së tepërmi, por brenda kufijve të rinj Bizanti rezultoi më i fortë e më i qëndrueshëm. Organizimi i vjetër shtetëror i periudhës së vonë romake u ripërtëri nëpërmjet reformave të thella të brendshme e ardhjes nga jashtë të forcave të reja e të freskëta. Struktura e saj ushtarake u riorganizua në mënyrë të vendosur e të njësuar dhe organizimi i ushtrisë u transformua dhe u mbështet tek forcat e stratiotëve bujq. U rrit së tepërmi klasa e fshatarëve të lirë, që i kushtoheshin kultivimit të tokave të reja dhe që, me detyrimet që paguajnë, përfaqësojnë shtyllën më të sigurt të arkës perandorake. Forca e shtetit bizantin në të ardhmen do të mbështetet pikërisht mbi themelet e hedhura në shekullin VII Falë reformave të zbatuara nga dinastia e Heraklit, Bizanti mundi të realizojë mbrojtjen kundër arabëve dhe bullgarëve e së fundi të shpërthejë një ofensivë vendimtare e triumfale në Azi e në Gadishullin ballkanik.
Por, ashtu si është e pasur me luftëra heroike, kjo epokë është gjithashtu e varfër për sa i përket jetës kulturore, veprimtarisë letrare dhe artistike. Në fakt, me zhdukjen e shtresës së vjetër aristokratike, shuhet edhe kultura e vjetër që ajo mishëron dhe pas shkëlqimit e pasurisë së letërsisë e të artit të kohës së Justinianit, në shekullin e VII ndoqi një periudhë kulturalisht e varfër. Një gjë e tillë i jep kësaj periudhe një pamje të zymtë, aq më shumë që në Bizant depërtojnë zakone e praktika të vrazhda të tipit oriental. Artet figurative janë të papërfillshme. Letërsia laike dhe shkencat mbeten memece. E inkurajuar nga grindjet fetare, teologjia është e vetmja që i dëgjohet zëri. Kisha fiton një rëndësi gjithnjë e më të madhe. Jeta bizantine merr një karakter mistik e asketik. Vetë perandorët janë njerëz mistikë: "Herakli, "çlirimtar i Tokës së Shenjtë", Konstandini "fanar i ortodoksisë", Justiniani "skllav i Krishtit".
Perandoria universale romake i takon tani së shkuarës. Ndërsa në Perën- dim formohen shtete gjermanike, Bizanti, edhe pse i qëndron gjithmonë besnik ideve shtetërore dhe traditave romake, bëhet një perandori mesjetare greke. Kultura dhe gjuha greke, që korr fitoren përfundimtare në lindje pas romantizmit artificial të epokës kalimtare të bizantizmit të hershëm, i jep kësaj perandorie vulën e vet dhe e kanalizon zhvillimin e saj në një drejtim të ri.