Shtrigat dhe Magjitë në Mal të Zi
Mitologjia Helene
~Jim Tierney
Qyteti antik
~Fustel De Coulanges
Origjina e Mendimit
~Jean Pierre Vernant
Struktura e simbolizmit ilir
~Aleksandër Stipçevic
Pirateria ilire
~Pierre Cabanes
Mbretërimi i Gentit
~Pierre Cabanes
Mesapët dhe gjuha e tyre
~Myzafer Korkuti
Arkitektura Sepulkrale
~Apollon Baçe
Vlora në mesjetë
~Konstantin Jereçek
Klementi i Ohrit dhe Shqipëria
~Dimitri Obolenski
Ajkuna kján Omerin
~Curraj – Epér (Mirash Gjoni)
Orët e Mujit
~Visaret e Kombit
Shqipëria e Lashtë
~Luigi M. Ugolini
Ballkani Qëndror
~Guillaume Lejean
Udhëtimet e para 1897 - 1905
~Franc Baron Nopça
Fiset Shqiptare
~Robert Elsie
Gegët dhe toskët
~Robert Elsie
Fisi i Kelmendit
~Robert Elsie
Në anijen "Danubio"
~Marcin Czerminski
Shebeniku (Sibenik)
~Marcin Czerminski
Skardona dhe Ujvara e Kërkës
~Marcin Czerminski
Nga Shqipnia e jugut
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Mesme
~Johann Georg von Hahn
Shqipnia e Veriut
~Johann Georg von Hahn
Gryka e Kotorrit
~Marcin Czerminski

Shtrigat dhe Magjitë në Mal të Zi

Shtrigat ne Mai te Zi dhe ne te gjitha vendet ku flasin sefbisht quhen ”vjeshtica”. Mua me siguronin se ato ekzistonin dikur por jo tani; ne te vertete, ne to besonin akoma. Edhe ketu, sikurse ne Shqiperi, besonin se shtriga mund te hynte ne nje shtepi ne formen e nje insekti dhe te pinte gjak. Ajkeja gjithmone sulej te vriste fluturat posa hynte ndonje ne kasolle dhe thoshte se ato nuk sillnin kurre gje te mire dhe kam degjuar shpesh te mermeritet ”>ndoshta eshte nje vjeshtice.” Shtrigat mund te vozitnin ne levozhgen e nje veze te ngrene, me 1 mars. Ajkeja gjithmone i therrmonte krejtesisht levozhgat e vezeve menjehere duke thene se keshtu ishte me mire, por nuk jepte ndonje arsye per kete. Edhe ne Angli, shume njerez i shkaterrojne keshtu levozhgat e vezeve, ndoshta nje zakon qe eshte trasheguar nga kohet kur ekzistonte njebesim i tille.

Ne kohet e vjetra, me thoshin, shtrigat i mbytnin me gure po te behej e ditur se kishin vrare ndonje. Sikurse ne shume vende te tjera, si prove per nje shtrige ishte ta lidhje ate dhe ta hidhje ne uje. Ne qofte se ajo qendronte mbi uje, ishte shtrige. Mua me thoshin se ende ishin te gjalle njerez qe e mbanin mend nje gje te tille. Medakovi?, duke shkruar per gjysmen e shekullit te nentembedhjete thote se u be nje perleshje e pergjakshme ne te cilen u vrane kater vete dhe qe u shkaktua nga orvatja per te zhytur ne uje nje grua.

Kur isha ne Mai te Zi, akoma ishte detyre e vellezerve te nuses qe ta ruanin ate deri sa ta mermin svatovi-t se mos ndonje njeri i keq i lidhte ndonje nyje ne theket e "strukes” (mbulese qe vishet si shall) se saj sepse, po te ndodhte nje gje e tille, ajo do te deshtonte femijen ose do ta lindte me te meta. Shume nyje te tilla do tabenin lindjente pamundur.

Une nuk kam degjuar kurre qe te flitet haptas, per nje por flitej shume per gra misterioze ”qe dinin shume gjera . Keto pergatitnin ilaqe ose benin magji per te lehtesuar punen dhe per t’i bere me femije ato qe nuk lindnin.

Por une nuk e mesova se si i benin keto magji. Ne Serb,zbatohen rite qe detyrojne shtrigen te qendroje e zhveshur, naten, nen nje peme. Kjo na shtyn te mendojme per pemet dhe korijet e shenjta tebesimeve te sllaveve te vjeter.

Nje mjet i pelqyer per te bere melhem me fouqi magjike, me thoshin se ishte dylli qe meirej nga qirinjte e Irishes. Meqenese keto shikohen si mjet fitimi i popeve, eshte e veshtire t'i sigurosh.

Ne Kanunin e tij te vitit 1349, Stefan Dushani nxorri ligje kunder magjive. Neni ligjor 109: ’’Magjistaret dhe ata qe pregatisin helme, po u kapen ne pune e siper, do te denohen si? urdherohet nga Eterit e Shenjte.” Thuhet se kjo i perket ligjit te Kishes Bizantine. Ketu eshte me interes te vihet ne dukje akti misterioz i helmimit qe vihet paralel me magjine.

Ne Kanunin e tij te vitit 1349, Stefan Dushani nxorri ligje kunder magjive. Neni ligjor 109: ’’Magjistaret dhe ata qe pregatisin helme, po u kapen ne pune e siper, do te denohen si? urdherohet nga Eterit e Shenjte.” Thuhet se kjo i perket ligjit te Kishes Bizantine. Ketu eshte me interes te vihet ne dukje akti misterioz i helmimit qe vihet paralel me magjine.

Perpjekjet e Dushanit ishin te kota sepse, edhe deri me 1905, ne gjejme Vladan Gjeorgjeviçin, i cili ne vepren Fundi i nje Dinastie e shpjegon me magji ndikimin e Drages mbi djaloshin fatkeq, mbret Aleksander Obrenovicin: ”A nuk e dini,” thote Risto Bademli? (Keshilltar Shteti), ”qe ajo e ka budallosur ate kaq shume me gjithfare helme dashurie sa qe e ben ate te qendroje me ore te tera nen dritaren e saj duke iu lutur ta lejoje te futet brenda.”

info@balkancultureheritage.com