Me një përputhje të pabesueshme të programit dhe strukturës, banesa me shtëpi zjarri rishfaqet në banesën Tiranase, funksionale deri nga mesi shek. XX. Në shembullin në shqyrtim, kjo banesë ka fiks të njëjtin numër kthinash me banesën tip të Kassopeas, thuaj të njëjtën sipërfaqe (250 m2 ndaj 230 m2 të Kassopeas) dhe kryesorja absolutisht të njëjtën sipërfaqe të Shtëpisë së Zjarrit (51 m2). Hiatus-i 24 shekullor, pa asnjë hallkë ndërmjetëse, nuk lejon që këtë përputhje ta kategorizojmë marrëdhënie filiacioni, birësie të banesës Tiranës nga banesa në Kassopea dhe Orraon. Por, nga ana tjetër, ajo ilustron aksiomën se “kushte dhe kërkesa të njëjta, në vende të njëjtë por në kohë të ndryshme, sjellin zgjidhje po të njëjta”. Ndër to kusht a premisë kryesore është struktura familjare e shek. V/IV p.e.s., identike me atë të familjes së madhe Tiranase.
Një strukturë e tillë i përmbahej linjës së primogenitura-S’. të qëndrimit me prindin të të parëlindurit dhe vëllezërve dhe motrave të pamartuara, por jo linjës së fratria-s, familjes së madhe vëllazërore, e cila sipas udhëtarëve të shek. XIX. në verilindje të Shqipërisë arrinte deri në dyqind vetë.
Struktura e mësipërme, si e familjes Tiranase ashtu edhe asaj të shek. V/IV p.e.s., ishte triangolare, e bazuar në parësinë brenda barazisë dhe shtresëzimin hierarkik, quasi militaris, të grupmoshave (ageism) por kurrsesi në diferencimin gjinor.
Përputhja e mësipërme strukturale dhe arkitekturore, na lejon ndjekjen e dinamikës së zhvillimit të tipit: Fillimisht në të ndërtohej shtëpia e zjarrit, e cila hynte menjëherë në funksionim duke kryer e vetme tërë funksionet e banesës. Njëherazi a më vonë asaj i shtoheshin kthinat anësore, të cilat merrnin mbi vete funksionin origjinar të fjetjes dhe pjesërisht qëndrimit. Por, për shkak të përmasave të vogla dhe mungesës së vatrës, këto kthina nuk mund t’i plotësonin funksionet më jetike të shtëpisë së zjarrit: gatimin dhe qëndrimin veçanërisht në kohë të ftohtë. Vice- versa, në rastet e shtimit tej masës të pjesëtarëve të familjes ose ardhjes së miqve të shumtë, shtëpia e zjarrit i rimerrte lehtë funksionet e mjediseve ndihmëse, përkatësisht fjetjen dhe qëndrimin.
Banesa me Shtëpi Zjarri (Herdraumbaus, Heartbhouse) është një banesë specifike Ilire, me program dhe strukturë të ndryshme nga ai i banesave helene. Ndërsa sipërfaqja mesatare e banesës në Kassopea (230 m2) është e njëjtë me sipërfaqen mesatare të banesave bashkëkohëse helene (Kolofon, Olynth Abdera, Pire, Priena), sipërfaqja e mjedisit me vatër, e Shtëpisë së Zjarrit, është mbi dy herë më e madhe (50 ndaj 23 m2).
Parë në vëllim, ky raport rritet në 5:1 ( 250 ndaj 50 m3). Kjo tregon se në programin e banesës helene, mjedisi me vatër, shtëpia e zjarrit, ishte një mjedis i rëndomtë, ndërsa në programin e banesës Ilire ai është kuintesencë e programit, bërthamë e banesës deri vetë banesa. Kjo strukturë pasqyrohej në tubimin e familjes pa diferencim seksi dhe moshe në shtëpinë e zjarrit dhe qëndrimin e vajzave dhe grave edhe në prani të miqve. Si e tillë ajo dallon esencialisht nga banesa greke, e cila sipas Vitruvit ndahej në andronas, pjesën e burrave ku nuk hynin gratë dhe femijët, dhe gynaikonitis, pjesën e grave ku nuk hynin miqtë.
Në të kundërt, Shtëpia e Zjarrit në Donja Dolina, Kassopea, Orraon, Çukën e Ajtoit ishte bërthamë e bashkimit familjar, pa asnjë veçim moshe dhe gjinie. Ky përqendrim në një mjedis të vetëm, dëshmon për një familje kompakte dhe jetë familjare demokratike. Parë në prizmin social, ai dëshmon barazinë gjinore në qelizën elementare të shoqëtisë, familjen.